Bakalar na biało – przepis na świątecznego dorsza w stylu chorwackim
Bakalar na biało – świąteczna tradycja z Chorwacji
Czas Bożego Narodzenia w Chorwacji to oprócz rodzinnych spotkań także bogactwo niepowtarzalnych smaków i aromatów. Jednym z najsłynniejszych dań wigilijnych na półwyspie bałkańskim jest bakalar na biało – kremowy dorsz przygotowywany z dodatkiem ziemniaków, oliwy i czosnku. W wielu domach bakalar jest obowiązkową pozycją podczas kolacji wigilijnej, a jego wyjątkowy smak przyciąga zarówno mieszkańców wybrzeża, jak i przyjezdnych gości.
Skąd wzięła się popularność bakalaru?
Bakalar, czyli dorsz atlantycki, trafił do kuchni chorwackiej dzięki wpływom włoskim. Przez wieki suszony i solony dorsz był doskonałym rozwiązaniem podczas morskich podróży – nie psuł się i można było go długo przechowywać. Dziś przygotowanie bakalaru na różne sposoby to wyraz szacunku dla tradycji oraz miłość do prostych, ale niezwykle aromatycznych dań rybnych.
Składniki na bakalar na biało
Przygotowanie tej chorwackiej potrawy wymaga kilku prostych składników. Poniżej znajdziesz ich listę wraz z kilkoma podpowiedziami dotyczącymi wyboru produktów.
Lista zakupów:
- 500 g suszonego dorsza (najlepiej bakalar atlantycki)
- 500 g ziemniaków
- 100 ml oliwy z oliwek (z pierwszego tłoczenia)
- 3 ząbki czosnku
- Sól morska do smaku
- Świeżo mielony pieprz
- Opcjonalnie: posiekana natka pietruszki, sok z cytryny
Wskazówka dotycząca wyboru dorsza
Jeśli masz do wyboru suszone filety dorsza, postaw na jasne, zwarte kawałki bez przebarwień. Ważne, aby dorsz był autentycznie solony i suszony – tylko taki odda pełnię smaku tradycyjnego bakalaru.
Krok po kroku – jak przygotować bakalar na biało
Przyrządzenie bakalaru na biało wymaga zaplanowania, ponieważ rybę trzeba wcześniej odpowiednio namoczyć. Podążaj za poniższymi instrukcjami, a efekt zachwyci wszystkich przy świątecznym stole.
Krok 1: Moczenie dorsza
Suszonego dorsza należy namoczyć przez 24–48 godzin przed gotowaniem. Umieść go w dużej misce, zalej zimną wodą i przechowuj w lodówce, zmieniając wodę co kilka godzin. Dzięki temu dorsz zmięknie, a nadmiar soli zostanie wypłukany.
Krok 2: Gotowanie dorsza
Po namoczeniu opłucz dorsza, włóż do dużego garnka i zalej świeżą wodą. Gotuj na wolnym ogniu przez około 1–1,5 godziny do miękkości. Po ugotowaniu oddziel mięso od ości i skóry, postaraj się, aby kawałki były możliwie jak najdrobniejsze.
Krok 3: Przygotowanie ziemniaków
Obierz ziemniaki i ugotuj je w osolonej wodzie do miękkości, następnie odcedź i pozostaw do lekkiego przestygnięcia.
Krok 4: Łączenie składników
W dużej misie połącz rozdrobnionego dorsza, przeciśnięty przez praskę lub drobno posiekany czosnek oraz ugotowane ziemniaki. Całość miksuj (niektórzy rozgniatają widelcem) do uzyskania kremowej konsystencji.
Krok 5: Dodanie oliwy i doprawianie
Stopniowo wlewaj oliwę z oliwek, jednocześnie mieszając składniki – to kluczowe dla uzyskania jedwabistego bakalaru na biało. Na koniec dopraw solą, świeżo zmielonym pieprzem, ewentualnie skrop sokiem z cytryny i posyp natką pietruszki.
Wskazówka dotycząca tekstury
Tradycyjny bakalar na biało powinien być puszysty i delikatnie kremowy, ale z wyczuwalnymi cząstkami dorsza i ziemniaków. Nie przesadzaj z miksowaniem – za długie ucieranie może sprawić, że potrawa stanie się zbyt kleista.
Jak podawać bakalar?
Bakalar na biało najlepiej smakuje na ciepło, podawany z chrupiącym chlebem lub świeżymi grzankami. W Chorwacji często serwuje się go także na zimno, jako przystawkę na wigilijnym stole. Doskonale smakuje w towarzystwie oliwek, marynowanej papryki lub warzywnej sałatki.
Chorwackie święta pełne smaku
Świąteczny dorsz w tej wersji to kwintesencja domowej kuchni, prostoty oraz wyrazistego smaku. Warto przygotować bakalar na biało nie tylko od święta – danie to zachwyci wszystkich miłośników rybnych specjałów przez cały rok.
Porady i alternatywy
Co zrobić, jeśli nie masz suszonego dorsza?
W polskich sklepach nie zawsze łatwo dostać autentycznego, suszonego bakalaru. Możesz użyć świeżego dorsza – smak będzie łagodniejszy, ale struktura potrawy może wymagać delikatnego doprawienia rybą wędzoną lub odrobiną anchovies, by oddać charakterystyczną nutę.
Dodatki i wariacje
Część chorwackich rodzin wzbogaca potrawę o inne składniki: śmietanę, kapary, a nawet orzechy włoskie – wszystko zależy od regionalnych tradycji i rodzinnych upodobań.
Podsumowanie
Bakalar na biało to wykwintna, choć prosta potrawa idealna na wigilijny stół lub rodzinny obiad. Jej wyjątkowy smak i aromat przeniosą Cię wprost nad malownicze wybrzeże Adriatyku. Spróbuj przyrządzić chorwackiego dorsza według naszego przepisu i odkryj magię świątecznej kuchni Bałkanów!