Bakalar na biało – przepis na tradycyjną chorwacką pastę z dorsza na święta

Bakalar na biało – smak Chorwacji na świątecznym stole

Chorwacka kuchnia słynie z różnorodności i bogactwa smaków, które czerpie zarówno z tradycji śródziemnomorskiej, jak i kontynentalnej. Jednym z dań, które szczególnie wyróżnia się podczas Bożego Narodzenia, jest Bakalar na biało – kremowa pasta z suszonego dorsza. To danie symbolizuje świąteczne spotkania rodzinne i przywiązanie Chorwatów do kulinarnych tradycji przekazywanych z pokolenia na pokolenie.

O tradycji bakalaru w Chorwacji

Wielu turystów odwiedzających wybrzeże Adriatyku zaskakuje popularność bakalaru, mimo że dorsz nie występuje w tamtejszych wodach. Suszonego dorsza sprowadzano tu już od wieków z Północy Europy, głównie z Norwegii. Z czasem bakalar zyskał miano świątecznego przysmaku, chętnie przygotowywanego na Wigilię lub w okresie postu.

W wielu chorwackich domach bakalar podaje się w dwóch najważniejszych wersjach: na czerwono (z dodatkiem pomidorów) lub na biało, czyli z oliwą, czosnkiem i ziemniakami. Ta druga, delikatniejsza w smaku, wciąż cieszy się wielkim uznaniem i jest nieodłącznym elementem bożonarodzeniowej uczty.

Składniki i przygotowanie bakalaru na biało

Przygotowanie bakalaru wymaga nieco czasu i cierpliwości, jednak smak gotowej pasty z pewnością wynagrodzi cały wysiłek. Oto, czego potrzebujesz, by przyrządzić tradycyjny chorwacki bakalar na biało:

Składniki:

• 500 g suszonego dorsza (bakalar)
• 600-800 g ziemniaków
• 6–8 ząbków czosnku (w zależności od preferencji)
• ok. 150 ml oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia (można dodać więcej)
• sól, pieprz do smaku
• natka pietruszki do dekoracji (opcjonalnie)
• kilka kropli soku z cytryny (opcjonalnie)

Jak przygotować suszonego dorsza?

Namaczanie ryby

Bakalar wymaga odpowiedniego przygotowania. Przede wszystkim należy go moczyć przez co najmniej 24–36 godzin w zimnej wodzie, zmieniając wodę co kilka godzin. Proces ten służy zmiękczeniu ryby i pozbawieniu jej nadmiaru soli.

Gotowanie bakalaru

Namoczoną rybę dokładnie opłucz, a następnie włóż do dużego garnka z zimną wodą. Gotuj na wolnym ogniu przez 40–60 minut lub do momentu, aż dorsz stanie się miękki i delikatny. Część osób do wody dodaje ząbki czosnku oraz liść laurowy, by bakalar nabrał aromatu już na etapie gotowania.

Po ugotowaniu dorsza, ostudź go, usuń skórę i ości, a mięso dokładnie rozdrobnij widelcem lub za pomocą tłuczka do ziemniaków.

Gotowanie ziemniaków

W międzyczasie ugotuj ziemniaki w osolonej wodzie aż będą miękkie. Po przestudzeniu, obierz je ze skórki i rozgnieć lub przeciśnij przez praskę.

Krok po kroku: przepis na bakalar na biało

Łączenie składników

1. W dużej misce połącz rozdrobnionego dorsza z ziemniakami.
2. Dodaj przeciśnięte przez praskę ząbki czosnku i mieszaj masę, aż składniki dobrze się połączą.
3. Stopniowo wlewaj oliwę z oliwek. Najlepiej robić to partiami, ciągle mieszając, aż powstanie kremowa, jednolita pasta.
4. Dopraw całość solą i świeżo mielonym pieprzem. W razie potrzeby możesz dodać kilka kropli soku z cytryny dla przełamania smaków.
5. Jeśli pasta wydaje się zbyt gęsta, można dodać odrobinę wody, w której gotowany był dorsz.

Sekret idealnej konsystencji

Ważne jest, aby bakalar na biało miał kremową, lekko puszystą konsystencję – nie za suchą, ale też niezbyt rzadką. Oliwa z oliwek odgrywa tutaj zasadniczą rolę – nadaje pastcie aksamitności i podkreśla śródziemnomorski charakter całego dania.

Sposób podania i kulinarne inspiracje

Jak tradycyjnie podaje się bakalar?

Bakalar na biało najczęściej serwowany jest jako przystawka podczas rodzinnej Wigilii lub w czasie takich wydarzeń jak Nowy Rok. Podaje się go z białym pieczywem, domowym chlebem lub chrupiącą grzanką. W towarzystwie oliwek, marynowanych warzyw i kieliszka białego wina, doskonale komponuje się z adriatyckimi tradycjami.

Bakalar na biało w nowoczesnej odsłonie

Dziś coraz częściej bakalar pojawia się również jako składnik tapas, a nawet nadzienie do pierożków lub tartinek. Jego delikatny, lekko słony smak sprawia, że świetnie sprawdza się jako element świątecznego stołu – nie tylko w Chorwacji, ale także podczas rodzinnych spotkań, które celebrują świąteczne tradycje.

Porady i ciekawostki

Na co zwrócić uwagę przygotowując bakalar?

• Im lepszej jakości oliwa, tym smaczniejsza pasta.
• Bakalar świetnie sprawdza się także w wersji z dodatkiem suszonych pomidorów czy kaparów dla bardziej wyrazistego smaku.
• Pozostałości pasty można przechowywać w lodówce nawet 2–3 dni (hermetycznie zamknięte).

Dlaczego warto spróbować bakalaru na biało?

Bakalar na biało to nie tylko przysmak – to prawdziwa opowieść o chorwackiej kuchni, gościnności i świątecznych zwyczajach. To danie, które łączy ludzi za stołem i pozwala poczuć atmosferę dalmatyńskich świąt nawet w sercu Polski. Bez względu na to, gdzie zdecydujesz się przygotować pastę z dorsza, śmiało możesz czerpać z chorwackich inspiracji, dodając do domowych świąt nieco śródziemnomorskiego słońca.

Smacznego i sretan Božić!