Bakalar na bijelo – tradycyjny przepis na suszonego dorsza po chorwacku
Bakalar na bijelo – wyjątkowa potrawa z chorwackiego wybrzeża
Bakalar na bijelo, czyli suszony dorsz z oliwą i ziemniakami podawany w kremowej konsystencji, to danie głęboko zakorzenione w tradycji chorwackiego regionu wybrzeża Adriatyku. Charakteryzuje się prostotą składników i niezwykłą głębią smaku, którą pokochali zarówno miejscowi, jak i turyści. Przygotowanie tego specjału wymaga cierpliwości i dbałości o szczegóły, ale efekty z pewnością wynagradzają włożony trud.
Bakalar na bijelo – krótka historia i miejsce w kulturze Chorwacji
Dawne początki tradycji
Chociaż dorsz nie występuje naturalnie na wodach Adriatyku, importowany od wieków z zimnych mórz północnych Europy stał się jednym z symboli świątecznych stołów w Chorwacji. Bakalar pojawił się na wybrzeżu z przyczyn praktycznych – jako ryba suszona, dobrze się przechowywał podczas długich rejsów, był też popularnym produktem postnym.
Dorsz w roli głównej podczas świąt
Najwięcej domów przygotowuje bakalar tuż przed Bożym Narodzeniem, na dzień św. Mikołaja, Wigilię czy Sylwestra. Wersja „na bijelo” (czyli „na biało”) to ujednolicona, kremowa pasta, która najbardziej przypomina włoskie baccalà mantecato, choć wyróżnia się lokalnymi dodatkami i unikalnym smakiem.
Składniki na bakalar na bijelo – lista zakupów
Aby uzyskać autentyczny smak, warto zaopatrzyć się w dobrej jakości składniki. Oto czego potrzebujesz:
- Suszony dorsz (bakalar) – 500 g
- Ziemniaki – około 300 g
- Czosnek – 3-4 ząbki
- Oliwa z oliwek extra virgin – 150-200 ml
- Natka pietruszki – garść, do dekoracji
- Sól i pieprz – do smaku
- Mleko – opcjonalnie, do uzyskania kremowej konsystencji
Jak przygotować bakalar na bijelo krok po kroku
H2: Namaczanie dorsza – kluczowy etap
Przygotowanie tej potrawy musisz zacząć z wyprzedzeniem, ponieważ dorsz wymaga długiego namaczania.
H3: Instrukcje namaczania
- Opłucz dokładnie suszonego dorsza pod bieżącą wodą.
- Przełóż go do dużej miski i zalej zimną wodą tak, aby cała ryba była zanurzona. Pozostaw na 2–3 dni w chłodnym miejscu (z lodówką włącznie), zmieniając wodę co 8–12 godzin.
- Im częściej zmieniasz wodę, tym delikatniejszy będzie smak końcowego dania – pozbywasz się w ten sposób zbyt intensywnej soli i charakterystycznego zapachu.
H2: Gotowanie i oddzielanie mięsa od ości
- Po namoczeniu przełóż dorsza do dużego garnka, zalej świeżą wodą i gotuj na małym ogniu przez 40–60 minut, aż mięso będzie miękkie i łatwo oddzieli się od ości.
- Wyjmij dorsza z wody. Usuń skórę i starannie oddziel mięso od ości.
H2: Przygotowanie ziemniaków
- Obierz ziemniaki i ugotuj je w lekko osolonej wodzie na półmiękko – nie powinny być zbyt rozgotowane.
- Po ugotowaniu odcedź ziemniaki i odstaw do przestudzenia.
H2: Łączenie składników i tworzenie kremowej pasty
- Do dużej miski włóż obrane mięso dorsza i rozdrobnij je (najlepiej ręcznie lub widelcem).
- Dodaj przeciśnięty przez praskę czosnek oraz pokrojone w plastry lub rozgniecione ziemniaki.
- Stopniowo wlewaj oliwę z oliwek, stale mieszając lub miksując składniki – im dokładniej je połączysz, tym lepiej uzyskasz kremową konsystencję.
- Dopraw do smaku solą i pieprzem, ewentualnie dodaj odrobinę mleka, jeśli pasta wydaje się zbyt gęsta.
- Gotową pastę przełóż do miski, udekoruj posiekaną natką pietruszki i skrop odrobiną oliwy.
Porady i wariacje – jak urozmaicić bakalar na bijelo
Dodatki i sposoby podania
Bakalar na bijelo najczęściej serwuje się z domowym chlebem, opiekaną bagietką albo chrupiącymi grzankami. Doskonale smakuje również z marynowanymi oliwkami, warzywami w zalewie czy prostą sałatką ze świeżych pomidorów i czerwonej cebuli.
Inspiracje regionalne
W zależności od regionu Chorwacji przepis na bakalar może nieco różnić się dodatkami. Często do masy dodaje się mleko, zioła takie jak tymianek czy świeże liście laurowe, a także białe wino. Najważniejsze to zachować kremową, puszystą konsystencję potrawy.
Dlaczego warto spróbować bakalar na bijelo?
Bakalar na bijelo to nie tylko wyjątkowo smaczny przepis, ale i kawałek chorwackiej tożsamości. Uwaga, danie jest bardzo sycące i aromatyczne – doskonale wpisuje się w świąteczną atmosferę i sprzyja długim spotkaniom przy stole. Jeśli poszukujesz nietuzinkowych inspiracji z kuchni śródziemnomorskiej, koniecznie wypróbuj ten tradycyjny przepis!
Podsumowanie
Przygotowanie bakalar na bijelo wymaga czasu, ale pozwala na wprowadzenie odrobiny dalmatyńskich smaków do własnego domu. Dzięki temu przepisowi krok po kroku nawet początkujący kucharz poradzi sobie z przygotowaniem tego klasyka chorwackiej kuchni. Smacznego – lub jak mówią Chorwaci: Dobar tek!