Chorwackie bakalar: tradycyjna potrawa z suszonego dorsza
Wprowadzenie do chorwackiego bakalara
Chorwacja to kraj o bogatej tradycji kulinarnej, a jednym z jej skarbów jest bakalar - potrawa z suszonego dorsza, która jest szczególnie popularna w okresie Bożego Narodzenia oraz Wielkanocy. Bakalar ma swoje korzenie w czasach, gdy suszenie ryb było jednym z niewielu sposobów ich przechowywania na dłuższy czas. Dziś jest to jedno z najbardziej cenionych dań w Chorwacji, które cieszy się dużą popularnością zarówno w domowych kuchniach, jak i w restauracjach.
Historia bakalara
Skandynawskie korzenie
Ciekawym faktem jest to, że suszony dorsz, znany również jako stokfis, ma swoje korzenie nie w Chorwacji, ale w chłodnych wodach Skandynawii. Wikingowie byli pionierami w metodzie suszenia ryb, która szybko rozprzestrzeniła się po Europie. Dzięki handlowi morskiemu, suszony dorsz trafił na południe, gdzie przyjął się jako popularna forma przechowywania ryb w regionach nadmorskich.
Bakalar w Chorwacji
Bakalar dotarł do Chorwacji za pośrednictwem włoskich kupców oraz wpływów handlowych z Włoch. W XIII wieku weneckie miasto Split było jednym z kluczowych portów handlowych, a suszony dorsz szybko stał się ważnym składnikiem lokalnej kuchni. Chorwaci zaadoptowali ten produkt, tworząc własne, unikalne przepisy i sposoby jego przygotowania.
Składniki bakalara
Bakalar jest daniem prostym w składnikach, ale bogatym w smaku. Oto główne składniki potrzebne do przygotowania tej potrawy:
- Suszony dorsz (stokfis)
- Ziemniaki
- Cebula
- Czosnek
- Oliwa z oliwek
- Sól
- Pieprz
- Natka pietruszki (opcjonalnie)
- Liście laurowe (opcjonalnie)
Przygotowanie bakalara
Przygotowanie suszonego dorsza
Przygotowanie bakalara rozpoczyna się od namoczenia suszonego dorsza. Jest to proces wymagający cierpliwości, ponieważ suszony dorsz musi być moczony w zimnej wodzie przez co najmniej 24 godziny, a najlepiej przez 48 godzin, zmieniając wodę co kilka godzin. Należy uważać, aby dorsz był całkowicie zanurzony w wodzie, co zapewni jego odpowiednie nawodnienie i usunięcie nadmiaru soli.
Gotowanie dorsza
Po namoczeniu, dorsz gotuje się w świeżej wodzie przez około 20-30 minut, aż stanie się miękki. Należy pamiętać o usunięciu skóry i ości po ugotowaniu.
Przygotowanie ziemniaków i cebuli
Podczas gdy dorsz się gotuje, można przygotować bazę bakalara. Ziemniaki obiera się, kroi w kostkę i gotuje do miękkości. W międzyczasie cebulę i czosnek drobno sieka się i podsmaża na oliwie z oliwek, aż staną się złociste i miękkie.
Połączenie składników
Po ugotowaniu dorsza i ziemniaków oraz podsmażeniu cebuli, wszystkie składniki łączymy w jednym garnku. Dodajemy ugotowane kawałki dorsza oraz ziemniaki do podsmażonej cebuli. Całość dokładnie mieszamy, dodając sól, pieprz oraz trochę wody z gotowania dorsza do uzyskania odpowiedniej konsystencji. Danie powinno być dobrze połączone, ale nie rozgotowane.
Dodatki i serwowanie
Na koniec, w zależności od regionalnych preferencji, wielu Chorwatów dodaje do bakalara drobno posiekaną natkę pietruszki oraz liście laurowe dla dodatkowego aromatu. Danie jest gotowe do podania na gorąco, często z dodatkiem chrupiącego chleba i oliwek.
Regionalne wariacje bakalara
Bakalar na bjanko
Jednym z najpopularniejszych wariantów bakalara jest bakalar na bjanko, czyli biała wersja tego dania. W tej wersji do składników podstawowych dodaje się mleko i oliwę z oliwek, co nadaje daniu bardziej kremową konsystencję. Bakalar na bjanko jest szczególnie popularny w Dalmacji.
Bakalar na crveno
Bakalar na crveno to czerwona wersja tej potrawy, do której dodaje się pomidory oraz czerwone wino. Ten wariant ma bardziej wyrazisty smak i jest często przyprawiany ostrą papryką lub paprykowymi płatkami, co nadaje mu ostrości i głębi smaku. Jest to wersja popularna zwłaszcza w regionach Istrii i Dalmacji.
Dlaczego warto spróbować bakalara?
Tradycja i kultura
Bakalar to nie tylko potrawa, ale i część chorwackiego dziedzictwa kulturowego. Jego przygotowywanie i spożywanie ma głębokie korzenie w tradycjach rodzinnych i świątecznych, co czyni jedzenie bakalara wyjątkowym doświadczeniem.
Zdrowe składniki
Suszony dorsz jest bogaty w białko, niskotłuszczowy i zawiera wiele ważnych witamin i minerałów, takich jak witamina D i omega-3 kwasy tłuszczowe. Dodatkowo, oliwa z oliwek i czosnek, które są kluczowymi składnikami bakalara, mają liczne korzyści zdrowotne, w tym właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne.
Smak i uniwersalność
Bakalar to danie pełne smaku, które można dostosować do własnych preferencji. Jego wszechstronność sprawia, że można go podawać zarówno jako główne danie, jak i przystawkę, co czyni go wszechstronnym wyborem na różnorodne okazje.
Podsumowanie
Chorwackie bakalar to potrawa, która łączy w sobie bogatą historię, tradycję i kosztowne składniki, tworząc danie pełne smaku i kulturowego dziedzictwa. Niezależnie od tego, czy wybierzesz klasyczną wersję, bakalar na bjanko czy bakalar na crveno, na pewno docenisz wyjątkowy smak tej chorwackiej specjalności. Spróbuj przygotować bakalar w domu, aby doświadczyć kawałka Chorwacji na własnym stole.