Domowe peka po chorwacku – jak przyrządzić mięso i warzywa pod żarem?
Czym jest peka? Tradycja gotowania pod żarem
Peka jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli chorwackiej kuchni, szczególnie popularnym na wybrzeżu Dalmacji i w regionach wiejskich. To unikalna metoda duszenia mięsa i warzyw w specjalnym, żeliwnym lub glinianym naczyniu, które przykrywa się kopułowatą pokrywą i zasypuje gorącym węglem. W efekcie potrawa nabiera intensywnego aromatu, mięso staje się wyjątkowo delikatne, a warzywa pełne smaku.
Chociaż w Chorwacji peka przyrządzana jest najczęściej na zewnątrz, my pokażemy, jak zrobić domową wersję tej potrawy we własnej kuchni lub ogrodzie, nawet jeśli nie dysponujesz tradycyjną kopułą i paleniskiem.
Jak przygotować domowe peka? Niezbędne naczynia i sprzęt
Sprzęt tradycyjny i jego zamienniki
Oryginalna peka to duże, płaskie naczynie z pokrywą, wykonane z żeliwa lub gliny, pozwalające na obróbkę składników pod żarem. W polskich warunkach domowych świetnie sprawdzą się:
- żeliwny garnek z pokrywą,
- brytfanna lub naczynie ceramiczne z przykrywką,
- żaroodporny rękaw do pieczenia (do wersji „oszczędnej”).
Jeśli dysponujesz grillem z pokrywą lub piekarnikiem z funkcją termoobiegu, z łatwością przygotujesz peka bez konieczności rozpalania ogniska.
Składniki na peka – czyli co wrzucić do środka?
Najczęściej używane mięsa
Choć wybór mięsa zależy od gustu i dostępności, najpopularniejsze opcje to:
- jagnięcina (często wybierana w Dalmacji),
- cielęcina,
- kurczak,
- wieprzowina (np. karkówka, boczek).
Możesz połączyć różne rodzaje, by uzyskać głębię smaku.
Warzywa w peka
Warzywa grają równie ważną rolę co mięso. Najlepiej wybrać:
- ziemniaki (koniecznie z łupiną!),
- cebulę,
- paprykę,
- marchew,
- bakłażana,
- pomidory,
- czosnek.
Zioła i przyprawy
Sekret tkwi w świeżych ziołach i oliwie z oliwek. Użyj:
- rozmarynu,
- liścia laurowego,
- tymianku,
- soli morskiej i pieprzu,
- opcjonalnie szałwii.
Przepis krok po kroku – domowe peka po chorwacku
Krok 1: Przygotowanie składników
Umyj i pokrój mięso na mniejsze kawałki. Warzywa pokrój niedbale, na większe cząstki – to podkreśli rustykalny charakter potrawy. Czosnek najlepiej lekko zmiażdżyć.
Krok 2: Doprawienie
W dużej misce wymieszaj mięso i warzywa z solą, pieprzem, oliwą i świeżymi ziołami. Pozostaw, aby składniki się przegryzły – minimum 30 minut, a najlepiej całą noc w lodówce.
Krok 3: Układanie w naczyniu
Wyłóż warstwami warzywa i mięso w naczyniu żaroodpornym. Każdą warstwę możesz skropić lekko oliwą. Na wierzchu umieść dodatkowe gałązki ziół.
Krok 4: Duszenie pod “żarem”
Tradycyjnie naczynie z zawartością przykrywa się pokrywą i zasypuje węglem z paleniska, by składniki dusiły się w równomiernym cieple. W domowych warunkach:
- przykryj naczynie żaroodporną pokrywą lub folią aluminiową,
- włóż do piekarnika nagrzanego do 180°C,
- piecz przez około 2–2,5 godziny; ostatnie 20 minut zdejmij pokrywę, by wszystko lekko się zarumieniło.
Krok 5: Serwowanie
Podawaj danie bezpośrednio z naczynia, posypane świeżą natką pietruszki lub rozmarynem. Jako dodatek sprawdzi się świeże pieczywo i lampka wytrawnego, chorwackiego wina.
Triki i porady – jak jeszcze bardziej podkręcić smak peka?
Eksperymentowanie ze składnikami
Nie bój się modyfikować przepisu zgodnie z sezonem – do peka świetnie pasuje dynia, bataty czy cukinia. Możesz dodać trochę wędzonej papryki, aby uzyskać lekko dymny aromat.
Peka na grillu
Jeśli masz grill z pokrywą, możesz uzyskać efekt jeszcze bliższy oryginałowi. Rozpal węgiel po bokach, naczynie ustaw na środku rusztu, przykryj i duś powoli w dymie i cieple.
Peka po chorwacku – kulinarna podróż bez wychodzenia z domu
Odtworzenie peka w polskiej kuchni to świetny sposób na wprowadzenie do codziennych posiłków odrobiny śródziemnomorskiej magii. Potrawa ta zachwyca nie tylko prostotą przygotowania, ale i niezrównanym, domowym smakiem. Jej przygotowanie sprzyja spotkaniom z bliskimi i wspólnemu delektowaniu się posiłkiem rodem z Dalmacji.
Niech domowa peka stanie się inspiracją do kulinarnych eksperymentów i pretekstem do organizacji rodzinnego obiadu w letnim lub jesiennym klimacie – bez względu na to, gdzie się znajdujesz!