Jak zrobić soparnik – tradycyjny chorwacki placek z blitwą i cebulą
Soparnik – skarb chorwackiej kuchni
Soparnik to tradycyjny placek wywodzący się z regionu Poljica, położonego pomiędzy Splitem a Omišem w Chorwacji. Przez wieki był symbolem wiejskiej kuchni Adriatyku, przygotowywanym podczas świąt i rodzinnych spotkań. Dziś jest lokalnym specjałem kulinarnym wpisanym na listę chronionych produktów geograficznych Chorwacji. Oparty na prostych, lokalnych składnikach – blitwie, czyli buraku liściowym, cebuli, czosnku i cieście z mąki pszennej – zachwyca nieskomplikowanym smakiem i wyjątkowym aromatem.
W tym poradniku przedstawiamy sprawdzony przepis na soparnik oraz praktyczne wskazówki dotyczące jego przygotowania – dzięki nim możesz przenieść klimat dalmatyńskiej wsi prosto do własnej kuchni.
Krótka historia i znaczenie kulinarne soparnika
Tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenie
Według lokalnych opowieści, soparnik powstał jako potrawa postna, spożywana w okresie Wielkiego Postu i na różne święta, gdy mięso było wręcz zakazane. Placek wypiekano na kamiennych płytach, pod gorącymi żarami z drewna, a następnie posypywano świeżo wyciskanym czosnkiem i oliwą.
Współcześnie soparnik serwowany jest podczas licznych festynów, a jego przygotowanie i wypiek stały się niemalże rytuałem kulinarnym. Fanatycy lokalnych przysmaków chętnie odwiedzają region Poljica, by spróbować oryginalnego specjału, a turyści często odwzorowują przepis we własnych domach.
Składniki na oryginalny soparnik
Przygotowanie soparnika nie wymaga trudno dostępnych produktów, jednak kluczowa jest jakość składników. Staraj się wybierać świeże warzywa i dobrej jakości oliwę, by oddać autentyczny smak chorwackiej kuchni.
Lista podstawowych składników
Na dużą okrągłą blachę (około 40 cm średnicy) potrzebujesz:
-
Na ciasto:
- 600 g mąki pszennej (najlepiej typu 500 lub 650)
- 300 ml letniej wody
- 1-2 łyżki oliwy z oliwek
- 1 łyżeczka soli
-
Na farsz:
- ok. 700 g świeżej blitwy (możesz użyć także botwiny lub szpinaku, jeśli nie masz dostępu do blitwy)
- 2 duże białe cebule
- 2-3 ząbki czosnku
- sól i pieprz do smaku
- 3-4 łyżki oliwy z oliwek
-
Do wykończenia:
- 2-3 łyżki oliwy z oliwek extra virgin
- 1-2 ząbki czosnku, przeciśnięte przez praskę
Przygotowanie soparnika krok po kroku
Krok 1: Wyrób ciasta
Jak przygotować odpowiednią bazę do tradycyjnego placka?
Przesiej mąkę do dużej miski, dodaj sól i wlewaj powoli letnią wodę, zagniatając ciasto. Dodaj 1-2 łyżki oliwy, by ciasto stało się elastyczne i gładkie. Wyrabiaj przez około 8-10 minut, aż stanie się sprężyste i nie będzie kleić się do rąk. Zawiń ciasto w folię lub przykryj wilgotną ściereczką; pozostaw na około 30 minut, aby odpoczęło.
Krok 2: Przygotuj farsz do soparnika
Farsz z blitwy nadaje plackowi wyjątkowy smak i wilgotność.
Liście blitwy dokładnie umyj, osusz i drobno posiekaj. Przełóż do dużej miski. Posiekaj cebulę w cienkie półplasterki, czosnek przeciśnij przez praskę – dodaj do blitwy. Dopraw odrobiną soli, pieprzem oraz skrop oliwą z oliwek. Dokładnie wymieszaj wszystkie składniki.
Wskazówka: Możesz delikatnie odcisnąć blitwę przed mieszaniem, by farsz nie był zbyt wodnisty.
Krok 3: Formowanie i składanie placka
Klucz do chrupiącej i cienkiej struktury soparnika to odpowiednie rozwałkowanie ciasta.
Podziel ciasto na dwie równe części. Każdą rozwałkuj na bardzo cienki, okrągły placek – najlepiej o średnicy blachy, na której będziesz piec. Jeden z placków ułóż na wysmarowanej oliwą blasze i rozłóż równomiernie warstwę farszu z blitwy i cebuli, zostawiając 1-2 cm wolnego brzegu.
Przykryj farsz drugim plackiem ciasta. Zlep brzegi, dociskając je palcami lub widelcem, by farsz nie wypłynął podczas pieczenia. Jeśli masz ochotę, możesz delikatnie ponakłuwać wierzch widelcem, by para mogła uchodzić.
Krok 4: Pieczenie soparnika
Oryginalny soparnik piecze się na kamiennej płycie pod żarem, ale piekarnik sprawdzi się równie dobrze.
Nagrzej piekarnik do temperatury 220°C (góra-dół, bez termoobiegu). Wstaw blachę na środkowy ruszt i piecz około 20–25 minut, aż wierzch się zarumieni, a ciasto stanie się chrupiące.
Po upieczeniu wyjmij soparnik i od razu posmaruj mieszanką przeciśniętego czosnku i oliwy z oliwek. Pozostaw do lekkiego przestudzenia, a następnie pokrój w trójkąty.
Sposoby podania i przechowywania
Serwowanie soparnika
Soparnik najlepiej smakuje na ciepło, prosto po wyjęciu z pieca. Możesz podać go jako przekąskę do wina, danie główne w wegetariańskim menu lub kolację na spotkanie z przyjaciółmi. Świetnie komponuje się z lekką sałatką z pomidora lub świeżych oliwek.
Przechowywanie i podgrzewanie
Jeśli zostaną kawałki, można je owinąć w papier kuchenny i przechować do 2 dni w lodówce. Przed podaniem warto podgrzać placek w piekarniku, by odzyskał chrupkość.
Cenne wskazówki i wersje alternatywne
Dopasuj przepis do swoich upodobań
- Zamiast blitwy można użyć botwiny, szpinaku lub mieszanki zieleniny.
- Do farszu można dodać odrobinę świeżych ziół, np. natkę pietruszki lub koper włoski.
- W wariacji nieco mniej tradycyjnej można dorzucić odrobinę fety lub białego sera, choć nie jest to składnik oryginalnej receptury.
Klucz do sukcesu
Aby soparnik się udał, kluczowe są cienko rozwałkowane ciasto, dobrze odciśnięta blitwa oraz wysoka temperatura wypieku. Nie bój się eksperymentować – domowy soparnik z pewnością zachwyci nie tylko miłośników dalmatyńskiej kuchni!
Podsumowanie
Soparnik to nie tylko wyraz tradycji i kulinarnego dziedzictwa Chorwacji, ale także znakomita propozycja na pyszną, prostą i zdrową potrawę. Spróbuj przygotować ten wyjątkowy placek w swojej kuchni – odkryjesz nowe, śródziemnomorskie smaki i zaskoczysz bliskich domowym wypiekiem z historią! Smacznego!