Janjetina ispod peke – jak upiec aromatyczną jagnięcinę w stylu chorwackim bez specjalnego pieca

Chorwacka janjetina ispod peke – smak Bałkanów w domowej kuchni

Chorwacja to nie tylko malownicze wybrzeże i turkusowa woda Adriatyku, ale również bogata i różnorodna kuchnia. Jednym z najbardziej charakterystycznych dań tego kraju jest janjetina ispod peke, czyli jagnięcina pieczona pod żeliwną pokrywą, na żarze ogniska. To potrawa, która zachwyca głębią smaku i aromatem, kojarząca się z rodzinnymi spotkaniami oraz atmosferą dalmatyńskiej wsi. Co jednak zrobić, gdy nie mamy dostępu do peki, czyli specjalnej kopuły do pieczenia na otwartym ogniu? W tym artykule wyjaśnimy, jak przygotować janjetinę ispod peke w domowych warunkach, tak by nie stracić nic z jej wyjątkowego charakteru.

Na czym polega sekret „ispod peke”?

Tradycja i magia powolnego pieczenia

Pekka (często pisana jako ‘peka’) to ciężka, metalowa kopuła – naczynie, które przykrywa się żarem i umieszcza na rozgrzanym podłożu. Mięso wraz z warzywami pieczone jest tam powoli, a unoszący się aromat przenika całe danie. Proces ten pozwala jagnięcinie zachować soczystość, nadaje jej niepowtarzalny, lekko dymny smak i sprawia, że mięso dosłownie rozpływa się w ustach.

Czy można odtworzyć to danie bez oryginalnej peki?

Chociaż nie każdy miłośnik kuchni chorwackiej posiada dostęp do oryginalnego sprzętu, istnieje kilka sprawdzonych sposobów, by odtworzyć ten efekt w domowych warunkach – korzystając z piekarnika lub grilla z pokrywą, a także żeliwnego garnka lub brytfanny.

Składniki na janjetinę ispod peke

Sukces tej potrawy opiera się na prostocie składników i wysokiej jakości produktów. Czego potrzebujesz?

• Jagnięcina – najlepiej świeża gicz jagnięca lub łopatka, razem ok. 1,5–2 kg
• Ziemniaki – 1–1,5 kg, najlepiej młode
• Cebula – 2–3 duże sztuki
• Marchew – 2 sztuki
• Papryka – 1–2 sztuki
• Pomidor – 2 sztuki
• Czosnek – 5–6 ząbków
• Świeże zioła – rozmaryn, tymianek, natka pietruszki
• Oliwa z oliwek – 100 ml
• Białe wino – 150–200 ml
• Sól, świeżo mielony pieprz

Opcjonalnie: kapary, liść laurowy, papryka ostra, korzeń selera.

Przygotowanie dania – krok po kroku

1. Przygotowanie mięsa i warzyw

Najpierw umyj i osusz kawałki jagnięciny. Oprósz je solą, pieprzem i posiekanymi ziołami, delikatnie masując przyprawy w mięso. Jeśli masz czas, możesz zostawić je w marynacie na 2–3 godziny albo na całą noc w lodówce, by smaki się przegryzły.

Warzywa pokrój w grube plastry lub cząstki. Ziemniaki pozostaw ze skórką, jeśli są młode, starsze obierz. Cebulę podziel na półksiężyce, marchew na plastry, paprykę i pomidory na kawałki.

2. Układanie warstw w naczyniu

Wybierz żeliwny garnek, brytfannę z pokrywą lub duży garnek do pieczenia. Na dnie rozłóż część oliwy z oliwek, potem połowę warzyw i ziemniaków. Na tym połóż kawałki jagnięciny. Następnie ułóż pozostałe warzywa i ziemniaki, dodaj posiekany czosnek oraz świeże zioła.

Całość polej resztą oliwy, dopraw solą i pieprzem, zalej białym winem. Jeśli zależy ci na dodatkowym aromacie, możesz dodać nieco kaparów i liść laurowy.

3. Pieczenie w piekarniku

Naczynie dokładnie przykryj – jeśli nie masz pokrywki, użyj szczelnie dwóch warstw folii aluminiowej. Piecz w piekarniku rozgrzanym do 180°C przez około 2,5–3 godziny. Po tym czasie odkryj pokrywę lub folię, aby wierzch się lekko zarumienił, i piecz przez kolejne 30 minut w temperaturze 200°C.

Podczas pieczenia warto dwa-trzy razy polewać całość sosem zbierającym się na dnie naczynia – to nada potrawie wyjątkowej soczystości.

4. Alternatywa – przygotowanie na grillu

Jeśli posiadasz grill z pokrywą, możesz spróbować odtworzyć warunki „ispod peke”. Garnek z jagnięciną umieść na ruszcie, przykryj szczelnie, a temperaturę utrzymuj na poziomie 180–200°C przez około 3 godziny. Zalecane jest dokładanie rozżarzonych węgielków wokół naczynia, by naśladować efekt żaru, który w oryginale pokrywa pekę.

Jak podawać janjetinę ispod peke?

Najlepiej smakuje bezpośrednio z naczynia, na którym była pieczona. Wyłóż mięso i warzywa na półmisek, polej sosem z pieczenia, posyp świeżą natką pietruszki. Znakomitym dodatkiem będzie domowy chleb, który pozwoli zgarnąć resztki aromatycznego sosu. Danie świetnie komponuje się z lekkim białym winem lub schłodzonym piwem.

Porady i najczęstsze pytania

Jaką jagnięcinę wybrać?

Najważniejsza jest świeżość i młodość mięsa. Warto sięgnąć po jagnięcą gicz, karkówkę czy łopatkę, które najlepiej sprawdzają się przy długim, powolnym pieczeniu.

Czym zastąpić pekę?

Idealnie nada się żeliwny garn, brytfanna lub naczynie żaroodporne z grubą pokrywą. Kluczem jest szczelne zamknięcie wnętrza, by para wodna cyrkulowała i otulała mięso.

Czy można użyć innego mięsa?

Oczywiście, choć jagnięcina jest najbardziej tradycyjna. Z powodzeniem przygotujesz „ispod peke” także z cielęciny, wołowiny lub drobiu, pamiętaj jednak, że czas pieczenia może się nieco zmienić.

Podsumowanie

Janjetina ispod peke to esencja chorwackiej tradycji na talerzu, którą można odtworzyć nawet bez oryginalnego, bałkańskiego sprzętu. Wystarczy odpowiedni garnek, cierpliwość i dobrej jakości jagnięcina, by przenieść się do dalmatyńskiej wsi, gdzie czas płynie wolniej, a smak potraw na długo zostaje w pamięci. Warto spróbować i zaskoczyć bliskich wyjątkową, aromatyczną kolacją w bałkańskim stylu!