Lamb under the bell (janjetina ispod peke) – jak zrobić tradycyjne chorwackie danie z pieca
Tradycja peki w chorwackiej kuchni
Chorwacja słynie nie tylko ze swoich malowniczych plaż i klimatycznych miasteczek, ale również z wyjątkowej kuchni. Jednym z najsłynniejszych, tradycyjnych dań jest janjetina ispod peke, czyli jagnięcina ‘spod dzwonu’. To sposób pieczenia mięsa i warzyw pod specjalną żeliwną pokrywą, bezpośrednio na żarze, znany od wieków na wybrzeżu Dalmacji oraz w regionach górskich.
Charakterystyczny sposób obróbki sprawia, że mięso staje się wyjątkowo kruche, soczyste i nabiera niepowtarzalnego smaku. Jeśli chcesz odtworzyć tę magiczną atmosferę dalmatyńskich biesiad, przygotuj lamb under the bell we własnym ogrodzie lub kuchni.
Czym jest „peka” i co możesz w niej przygotować?
Budowa i działanie peki
Peka to specjalna, ciężka kopuła, zazwyczaj wykonana z żeliwa lub gliny. Na rozgrzanym palenisku układa się potrawę, przykrywa ją peką, a następnie przysypuje rozżarzonymi węglami. Dzięki temu powstaje swoisty „naturalny piekarnik”, który sprawia, że mięso dosłownie rozpływa się w ustach.
Popularne składniki do peki
Choć najpopularniejsza jest janjetina – czyli jagnięcina, można przygotowywać także kurczaka (piletina), cielęcinę (teletina), wołowinę, ryby, owoce morza i przeróżne warzywa, a nawet chleb. Jednak to właśnie lamb under the bell stanowi klasykę dalmatyńskiej kuchni.
Składniki potrzebne do przygotowania lamb under the bell
Aby przygotować autentyczne “lamb under the bell”, będziesz potrzebować:
- Jagnięcina: ok. 2-2,5 kg (najlepiej z kością, łopatka lub udziec)
- Ziemniaki: 1-1,5 kg
- Cebula: 2-3 średnie sztuki
- Marchewka: 2-3 sztuki
- Papryka: 2 sztuki (opcjonalnie)
- Czosnek: 6-8 ząbków
- Świeże zioła: rozmaryn, tymianek, liść laurowy
- Sól, pieprz
- Oliwa z oliwek: około 100 ml
- Białe wino: pół szklanki
- Woda: około 100 ml
Opcjonalnie możesz użyć pomidorów, cukinii, bakłażana lub innych warzyw sezonowych.
Wskazówka: Wszystkie składniki powinny być najwyższej jakości – mięso najlepiej lokalne i świeże, warzywa prosto z rynku.
Jak przygotować lamb under the bell krok po kroku
1. Przygotowanie ogniska i peki
Najbardziej autentyczny efekt uzyskasz, korzystając z paleniska na świeżym powietrzu. Rozpal ognisko i pozwól, by drewno zamieniło się w żar. Jeśli nie masz klasycznej peki, możesz wykorzystać żeliwny garnek z pokrywą oraz zwykły grill z pokrywą lub piekarnik.
2. Marynowanie mięsa
Pokrój jagnięcinę na duże kawałki. Natrzyj je oliwą, świeżo mielonym pieprzem, solą, ziołami oraz rozgniecionym czosnkiem. Odstaw na minimum 2 godziny, najlepiej na całą noc, by mięso przeszło aromatami.
3. Przygotowanie warzyw
Ziemniaki, marchewkę i cebulę obierz i pokrój na grube plastry. Warzywa wymieszaj z oliwą, solą, pieprzem i ziołami.
4. Układanie składników pod peką
Na dno naczynia połóż warstwę ziemniaków z warzywami, na nich ułóż jagnięcinę, a następnie pozostałe warzywa. Całość zalej białym winem i wodą, aby dno było delikatnie przykryte płynem.
5. Pieczenie pod żarzącą się peką
Przykryj naczynie peką, a na wierzchu ułóż żar z ogniska. Pozostaw całość na 1,5 – 2 godziny. Po tym czasie sprawdź miękkość mięsa – powinno być kruche i odchodzić od kości.
6. Sposób przygotowania w domu
Jeśli nie masz możliwości rozpalenia tradycyjnego ogniska, piecz jagnięcinę w piekarniku (najlepiej w żeliwnym naczyniu z pokrywą) w temperaturze ok. 180°C przez 2,5 godziny. Co jakiś czas polewaj mięso sosem oraz obracaj składniki.
Porady i triki – by „lamb under the bell” wyszło perfekcyjnie
Dobór mięsa i warzyw
Wybierz młodą jagnięcinę – daje najdelikatniejszy smak. Dobrze komponują się z nią małe ziemniaki, słodka marchew, cebula oraz papryka.
Odpowiednia marynata
Nie żałuj oliwy i świeżych ziół. Możesz dodać też odrobinę soku z cytryny albo skórkę z cytryny, by podbić smak mięsa.
Pilnowanie temperatury
Podczas pieczenia pod żarem regularnie sprawdzaj, czy temperatura jest odpowiednia – nie może być zbyt wysoka, bo mięso się przypali, ani za niska, bo pozostanie surowe.
Serwowanie i podanie janjetina ispod peke
Gorącą jagnięcinę wraz z warzywami podawaj bezpośrednio po zdjęciu pokrywy. Danie świetnie smakuje z domowym pieczywem lub świeżymi sałatami. Obowiązkowym dodatkiem jest lokalny chorwacki oliwkowy olej i lampka wina.
Warto pamiętać, że lamb under the bell najlepiej smakuje w gronie rodziny i przyjaciół – Chorwaci uwielbiają celebrować ten posiłek podczas niedzielnych spotkań czy świątecznych uroczystości!
Podsumowanie
Przygotowanie janjetina ispod peke to nie tylko proces kulinarny – to czysta magia i podróż do serca dalmatyńskiej kuchni. Nawet jeśli nie masz tradycyjnej peki, spróbuj odtworzyć tę atmosferę we własnym domu. Ta wyjątkowa potrawa z pewnością zachwyci Twoich gości i na długo pozostanie niezapomnianym kulinarnym wspomnieniem z Chorwacji.
Smacznego!