Tradycyjne chorwackie mięsa pieczone – jak zrobić janjetinę z pieca oraz wieprzowinę po dalmatyńsku
Chorwacka kuchnia pełna aromatów
Podróżując po Chorwacji, trudno oprzeć się pokusie spróbowania lokalnych przysmaków. Kuchnia tego kraju, łącząca śródziemnomorskie smaki z tradycjami bałkańskimi, słynie z doskonałych pieczonych mięs. Janjetina z pieca, czyli jagnięcina przygotowywana w tradycyjny sposób, oraz wieprzowina po dalmatyńsku, to dwa dania, które musisz spróbować będąc na chorwackim wybrzeżu. Dowiedz się, jak przyrządzić te wyjątkowe potrawy także we własnej kuchni.
Janjetina z pieca – królowa dalmatyńskiej uczty
Czym jest janjetina?
Janjetina to po prostu jagnięcina, ale w wydaniu chorwackim staje się wyjątkową propozycją – soczystą, aromatyczną, często przygotowywaną podczas rodzinnych spotkań i świątecznych uczt. Najlepszy smak uzyskuje się poprzez pieczenie mięsa pod specjalną metalową kopułą zwaną “peka”, która pozwala na powolne duszenie oraz delikatne przypiekanie.
Składniki na janjetinę z pieca
Aby upiec pyszną janjetinę, będziesz potrzebować:
- 2-2,5 kg jagnięciny (najlepiej z młodego jagnięcia – łopatka lub udziec)
- 1 kg ziemniaków
- 3-4 cebule
- 4-5 ząbków czosnku
- świeży rozmaryn
- oliwa z oliwek
- sól morska i świeżo mielony pieprz
- opcjonalnie: marchewka, bakłażan lub papryka
Tradycyjny sposób pieczenia
Przygotowanie mięsa i warzyw
- Jagnięcinę umyj, dokładnie osusz i natrzyj solą oraz pieprzem. Zrób kilka nacięć w mięsie i włóż do nich plastry czosnku oraz gałązki rozmarynu, by zwiększyć aromat.
- Obrane ziemniaki pokrój na grube plasterki, cebulę w piórka, a pozostałe warzywa (jeśli używasz) w spore kawałki.
- Skrop wszystko oliwą z oliwek i dokładnie wymieszaj w dużej misce.
Pieczenie pod “peką” lub w domowym piekarniku
Tradycyjnie w Chorwacji używa się specjalnej przykrywy z żeliwa lub gliny, pod którą mięso i warzywa duszą się na rozżarzonych węglach. Jeśli nie masz “peki”, bez problemu wykorzystasz żaroodporną brytfannę lub naczynie z przykrywką.
- Wyłóż warzywa na dno formy, na nich ułóż kawałki jagnięciny.
- Przykryj szczelnie i wstaw do piekarnika nagrzanego do 180°C na około 2,5–3 godziny. W połowie pieczenia odkryj, by mięso lekko się zrumieniło.
- Na koniec możesz podnieść temperaturę do 220°C na 10 minut dla chrupiącej skórki.
Wskazówki smakosza
- Najlepsze efekty osiągniesz używając świeżych ziół oraz wysokiej jakości oliwy z oliwek.
- Do janjetiny podaje się często lekkie, wytrawne czerwone wino, np. Plavac Mali.
- Podawaj z domowym chlebem, sałatką z pomidorów i świeżymi ziołami.
Wieprzowina po dalmatyńsku – klasyka lokalnej kuchni
Skąd ta popularność?
Wieprzowina ma w dalmatyńskiej kuchni szczególne miejsce, zwłaszcza na terenach górzystych, gdzie była łatwo dostępna. Najczęściej pieczona jest z dodatkami, które podkreślają jej smak – cebulą, czosnkiem, ziołami i lokalnymi przyprawami.
Składniki na wieprzowinę po dalmatyńsku
Tradycyjny przepis wymaga kilku podstawowych produktów:
- 1,5-2 kg karkówki wieprzowej lub łopatki
- 1 kg ziemniaków
- 3 cebule
- 4 ząbki czosnku
- 2 papryki czerwone
- 100 ml białego wina
- 2 łyżki koncentratu pomidorowego
- dwie gałązki rozmarynu
- oliwa z oliwek lub smalec
- sól, pieprz, słodka papryka, liść laurowy
Przygotowanie krok po kroku
- Mięso umyj, osusz i pokrój na duże kawałki. Natrzyj solą, pieprzem, słodką papryką i rozmarynem. Odstaw na godzinę do lodówki.
- Pokrój ziemniaki w kawałki, paprykę w paski, cebulę w krążki.
- Na dnie dużej brytfanny ułóż warstwę ziemniaków, cebuli, papryki i czosnku. Skrop oliwą lub rozłóż cienką warstwę smalcu.
- Ułóż na warzywach mięso, polej białym winem i wodą (ok. 0,5 szklanki), dodaj koncentrat pomidorowy i liście laurowe.
- Przykryj naczynie i piecz przez około 2 godziny w temperaturze 180°C. Na ostatnie 20 minut odkryj, by mięso pięknie się przyrumieniło.
Sposoby podania
Wieprzowina po dalmatyńsku smakuje wyśmienicie z dodatkiem świeżej bagietki lub klasycznej dalmatyńskiej sałatki – ogórki, pomidory, cebula z odrobiną oliwy i octu winnym. Lokalni mieszkańcy często serwują to danie z winem stołowym lub domowym piwem.
Sekrety idealnego smaku – porady i triki
O czym warto pamiętać?
- Do pieczonych mięs wybieraj świeże, dobrej jakości składniki – to podstawa sukcesu!
- Długie, powolne pieczenie pozwala mięsu zmięknąć i przejść aromatem przypraw.
- Nie bój się eksperymentować z dodatkami – w Dalmacji niemal każda rodzina ma swój własny sekret na wyjątkowy smak.
Czego unikać?
- Nie przyspieszaj procesu pieczenia poprzez zwiększanie temperatury – mięso może być twarde i suche.
- Nie przesadzaj z ilością przypraw – chodzi o podkreślenie, a nie zagłuszenie naturalnego smaku mięsa.
Podsumowanie
Tradycyjne chorwackie mięsa pieczone, takie jak janjetina z pieca i wieprzowina po dalmatyńsku, to prawdziwa kulinarna uczta, która przybliży ci Dalmację bez wychodzenia z domu. Wystarczy kilka składników, odrobina cierpliwości i miłość do gotowania, by odkryć smaki doceniane przez pokolenia. Odwzoruj je w swojej kuchni i zaskocz bliskich niezwykłym, śródziemnomorskim aromatem!