Zupa rybna brudet – jak przygotować tradycyjny chorwacki gulasz z owoców morza
Czym jest brudet? Smak Chorwacji w jednym garnku
Brudet (pisany także jako brodet lub brujet) to klasyczna potrawa wywodząca się z wybrzeży Adriatyku, stając się jednym z najbardziej cenionych i rozpoznawalnych dań chorwackiej kuchni. Na pierwszy rzut oka to aromatyczny gulasz rybny, ale dla mieszkańców Dalmacji, Istrii czy zatoki Kvarner jest kwintesencją śródziemnomorskich smaków oraz symbolem tradycyjnego stylu życia związanego z morzem.
Brudet serwowany jest jako sycąca zupa, w której aromaty świeżych ryb i owoców morza łączą się z warzywami, ziołami oraz winem. To prawdziwa uczta dla miłośników morskich skarbów i doskonały sposób, by poczuć klimat dalmatyńskich portowych miasteczek bez wychodzenia z własnej kuchni.
Krótka historia i różnorodność brudetu
Chociaż brudet funkcjonuje pod różnymi nazwami w rozmaitych regionach Chorwacji i ma wiele wariantów, jego główna zasada zawsze pozostaje niezmienna: wykorzystywanie tego, co danego dnia rybacy przywieźli z połowu. Stąd wynika niezwykła różnorodność tej potrawy – brudet można przygotować zarówno z jednego gatunku ryby, jak i z mieszanki rozmaitych ryb czy z dodatkiem owoców morza, jak krewetki lub małże.
Brudet na mapie kulinarnej
Dania podobne do brudetu znaleźć można również we Włoszech (cacciucco) czy na Bałkanach, ale to właśnie chorwacka wersja zyskała szczególną popularność dzięki swojemu bogatemu smakowi i prostocie wykonania. To idealny przykład kuchni regionalnej – łączy wpływy śródziemnomorskie z wiejską prostotą.
Składniki na klasyczny brudet
Sercem dania są oczywiście świeże ryby, ale sekretem smaku są także odpowiednie dodatki i przyprawy. Składniki do przygotowania tradycyjnej chorwackiej zupy rybnej można bez trudu znaleźć także w polskich sklepach rybnych i na bazarach.
Wybór ryb i owoców morza
Brudet tradycyjnie przygotowuje się z różnych ryb morskich – dorady, morszczuka, barweny, okoń morskiego czy płaszczki. Warto dodać również owoce morza: krewetki, małże, kalmary. W przypadku braku świeżych ryb morskich, można wykorzystać ryby słodkowodne lub mrożone owoce morza.
Lista podstawowych składników
- 1 kg mieszanych ryb (można połączyć różne gatunki)
- 300–400 g owoców morza (krewetki, małże, kalmary – opcjonalnie)
- 3–4 duże pomidory lub puszka pomidorów krojonych
- 1–2 cebule
- 3 ząbki czosnku
- 1–2 papryczki chili lub ostra papryka (opcjonalnie)
- 150–200 ml białego wytrawnego wina
- 1–2 łyżki octu winnego lub soku z cytryny
- 100 ml oliwy z oliwek
- 2–3 łyżki posiekanej natki pietruszki
- liść laurowy, tymianek, rozmaryn (świeży lub suszony)
- sól, pieprz do smaku
- opcjonalnie: kawałek marchewki, selera korzeniowego
Dodatki
Brudet najczęściej podaje się z polentą, białym chlebem lub gotowanymi ziemniakami.
Przepis na tradycyjny brudet krok po kroku
Poniżej znajdziesz sprawdzony sposób na przygotowanie tego aromatycznego dania. Przy odpowiedniej organizacji cały proces zajmuje około godziny.
Przygotowanie składników
- Rybę dokładnie oczyść, opłucz, zdejmij łuski i pokrój na kawałki (jeśli używasz większych ryb). Owoce morza – jeśli są świeże – również oczyść i opłucz.
- Cebulę i czosnek posiekaj drobno, pomidory sparz, obierz ze skórki i pokrój. Jeśli korzystasz z pomidorów z puszki, po prostu odsącz je z nadmiaru płynu.
Gotowanie brudetu
- Podsmaż warzywa: W dużym, szerokim garnku rozgrzej oliwę z oliwek. Wrzuć posiekaną cebulę, chwilę podsmaż, po czym dodaj czosnek, marchew, seler (jeśli używasz) oraz ostrą paprykę.
- Dodaj pomidory: Do podsmażonych warzyw wrzuć pomidory, przypraw solą, pieprzem, ziołami i gotuj na średnim ogniu przez około 10 minut, aż sos zgęstnieje.
- Układanie ryby: Warstwami układaj kawałki ryb i owoce morza na warzywnym podkładzie. Staraj się nie mieszać potrawy, raczej delikatnie potrząsaj garnkiem.
- Duszenie i przyprawianie: Polej całość białym winem i dolej tyle wody, by składniki były prawie przykryte. Dodaj liść laurowy. Gotuj pod przykryciem, na wolnym ogniu, przez około 30–40 minut – aż ryba zmięknie, a smaki się połączą.
- Końcowe akcenty: Pod koniec gotowania dodaj ocet winny lub kilka kropli soku z cytryny oraz posiekaną natkę pietruszki.
Serwowanie brudetu
Brudet podawaj gorący, z polentą, białym pieczywem lub gotowanymi ziemniakami. Warto polać całość odrobiną dobrej oliwy z oliwek tuż przed podaniem, by wydobyć pełnię śródziemnomorskiego aromatu.
Wskazówki i triki, aby Twój brudet był doskonały
Dobór ryb
Im większa różnorodność ryb, tym smak zupy będzie ciekawszy i bardziej złożony. Staraj się wykorzystać ryby o tłustym mięsie, które podczas duszenia uwolnią najwięcej aromatu.
Nie mieszamy!
Ważną zasadą jest to, by podczas gotowania nie mieszać zupy łyżką – zamiast tego można delikatnie potrząsać garnkiem, by ryby nie rozpadły się na kawałki.
Owoce morza na końcu
Krewetki czy małże najlepiej dodawać pod koniec gotowania, aby pozostały jędrne i soczyste.
Brudet – więcej niż zupa rybna
Brudet to coś więcej niż tylko kolejna rybna potrawa. To smak dalmatyńskiego wybrzeża, zapach świeżych ziół i słońca, okazja do wspólnego biesiadowania z rodziną i przyjaciółmi. Dzięki temu przepisowi możesz przenieść się w podróż kulinarną nad błękit Adriatyku, nawet jeśli aktualnie jesteś daleko od południowych wybrzeży Chorwacji.
Spróbuj przygotować brudet u siebie w domu i odkryj, jak prostota składników i autentyczność receptury mogą odmienić Twój codzienny jadłospis, wprowadzając do niego odrobinę śródziemnomorskiego uroku!