Domowe przepisy na pyszny chorwacki ser škripavac i sposoby jego podania
Czym jest škripavac? Krótka charakterystyka chorwackiego przysmaku
Chorwacki ser škripavac to jeden z najbardziej rozpoznawalnych i lubianych serów na Bałkanach. Swoją nazwę zawdzięcza specyficznemu „skrzypieniu” podczas jedzenia – to efekt świeżej, sprężystej konsystencji oraz wysokiej zawartości tłuszczu i białka. Škripavac jest delikatnie solony, mleczny i ma subtelny, lekko orzechowy posmak, co czyni go wyjątkowo uniwersalnym dodatkiem do wielu potraw oraz świetną przekąską samą w sobie.
Tradycyjnie wyrabiany jest z mleka krowiego, choć w niektórych regionach spotyka się również wersje z mieszanki mleka owczego i krowiego.
Jak przygotować ser škripavac w domu?
Chociaż najlepszy škripavac znajdziemy podczas wakacyjnych wojaży po Chorwacji, nic nie stoi na przeszkodzie, by przygotować go samodzielnie w kuchni. Poniżej znajdziesz sprawdzone przepisy oraz wskazówki, które pozwolą Ci stworzyć ten bałkański przysmak we własnym domu.
Składniki niezbędne do produkcji
Do przygotowania sera škripavac potrzebujesz:
- 5 litrów świeżego mleka krowiego (najlepiej niepasteryzowanego)
- podpuszczka w płynie lub tabletkach (do kupienia w sklepach z artykułami serowarskimi)
- sól niejodowana do smaku
- opcjonalnie: mleko owcze dla głębszego aromatu
Domowy ser škripavac – krok po kroku
Krok 1: Podgrzewanie mleka
Wlej mleko do dużego, emaliowanego garnka. Delikatnie podgrzewaj do temperatury 32–35°C. Sprawdź ją termometrem spożywczym – to ważne, aby uzyskać odpowiednią konsystencję sera.
Krok 2: Dodanie podpuszczki
Podpuszczkę rozpuść w niewielkiej ilości przegotowanej, chłodnej wody (dokładne proporcje znajdziesz na opakowaniu). Wlej do mleka, delikatnie wymieszaj. Przykryj garnek i odstaw w ciepłe miejsce na 30–40 minut, aż do powstania gęstego, zwartego skrzepu.
Krok 3: Cięcie i ogrzewanie skrzepu
Delikatnie pokrój skrzep nożem na drobne kostki (około 1-1,5 cm). Odstaw całość na kilka minut, pozwalając, by oddzieliła się serwatka. Następnie lekko podgrzej masę do 38–40°C, stale ją mieszając – zachowaj ostrożność, by nie rozdrobnić skrzepu zbyt mocno.
Krok 4: Oddzielanie serwatki
Przełóż skrzep na czystą gazę lub ściereczkę zawieszoną nad durszlakiem. Pozwól, by serwatka dobrze odciekła – całość trwa około 1-2 godziny.
Krok 5: Prasowanie i solenie
Zawiń skrzep w gazę i delikatnie obciąż, przykładowo talerzem z niewielkim ciężarkiem (nie więcej niż 1 kg) przez około 30 minut do godziny. Po tym czasie rozpakuj ser i dokładnie obsyp cienką warstwą soli. Pozostaw do schłodzenia przez kolejne 2 godziny w lodówce.
Voila – Twój domowy škripavac jest gotowy do spożycia! Świeży, elastyczny, o subtelnej mlecznej nucie i wyczuwalnym aromacie Bałkanów.
Sposoby podania sera škripavac
Ser škripavac można serwować na wiele oryginalnych sposobów. Jako przysmak, przekąska, czy też dodatek do głównych dań – jego uniwersalność zaskakuje!
Klasycznie – świeży i krojony
Najprostsza i jednocześnie najsmaczniejsza forma podania to świeże, grubo pokrojone plastry sera škripavac. Podawany ze świeżym, chrupiącym pieczywem, domowymi pomidorami i oliwkami tworzy pyszną, śródziemnomorską przekąskę.
Ser škripavac na grillu
Bałkańscy gospodarze często grillują škripavac, dzięki czemu ser nabiera apetycznej, złotej skórki, a jego wnętrze pozostaje kremowe i lekko ciągnące. Wystarczy pokroić ser na grube plastry (ok. 1,5 cm), skropić oliwą i opiekać przez kilka minut z obu stron na dobrze rozgrzanym grillu lub patelni grillowej. Doskonale smakuje z dipem jogurtowym lub świeżą sałatką.
Sałatka z szkripavcem
Škripavac świetnie komponuje się z warzywami i świeżymi ziołami. Pokrój ser w kostkę, dodaj do mieszanki rukoli, pomidorów koktajlowych i czerwonej cebuli. Całość polej oliwą i oprósz świeżo zmielonym pieprzem. Tak przygotowana sałatka sprawdzi się jako lekki lunch lub dodatek do grilla.
Panierowany škripavac
Dla miłośników kuchni z charakterem – ser w chrupiącej panierce. Pokrojony na niewielkie prostokąty škripavac zamocz w jajku, obtocz w bułce tartej (lub semolinie) i usmaż na złoty kolor. Podaj z sosem czosnkowym lub ostrym ajvarem.
Propozycja na ciepłą kolację
Zaskocz domowników pyszną, ciepłą kolacją – škripavac podany z ziemniakami z wody, zielonym groszkiem oraz świeżym koperkiem to proste, a jednocześnie niezwykle aromatyczne połączenie, łatwe do przygotowania nawet w tygodniu.
Praktyczne wskazówki – jak przechowywać domowy ser škripavac?
Domowy škripavac najlepiej smakuje na świeżo, jednak możesz go przechowywać w lodówce, szczelnie owinięty, przez 3-4 dni. Warto pamiętać, że im dłużej leży, tym bardziej traci charakterystyczną elastyczność i skrzypiącą strukturę.
Czy można mrozić škripavac?
Zdecydowanie nie zaleca się mrożenia tego sera. Niska temperatura negatywnie wpływa na jego konsystencję i walory smakowe.
Podsumowanie
Domowy ser škripavac to prawdziwa gratka dla miłośników bałkańskich smaków i oryginalnych tradycji kulinarnych. Z powodzeniem przygotujesz go samodzielnie z łatwo dostępnych składników, a mnogość sposobów podania sprawia, że z pewnością znajdzie się dla niego miejsce na Twoim stole – przez cały rok! Spróbuj sam i daj się porwać bałkańskiej kuchni w najlepszym wydaniu.