Dubrovačka rozata – poznaj sekret wyjątkowego chorwackiego deseru na bazie jajek
Czym jest Dubrovačka rozata?
Dubrovačka rozata, często nazywana po prostu rozata lub rozata dubrovačka, to tradycyjny deser wywodzący się z regionu południowej Dalmacji, a dokładnie z malowniczego Dubrownika. Jest to rodzaj kremu karmelowego na bazie jajek, który zyskał ogromną popularność zarówno wśród mieszkańców Chorwacji, jak i odwiedzających ten kraj turystów. Rozata swoim wyglądem przypomina crème caramel lub hiszpańskie flan, jednak jej unikatowy smak i aromat sprawiają, że jest zupełnie wyjątkowa.
Deser bogaty w historię
Historia Dubrovačke rozaty sięga setek lat wstecz, kiedy to Dubrownik był niezależną republiką i jednym z najważniejszych ośrodków handlowych nad Adriatykiem. Rozata miała swoje szczególne miejsce na stołach arystokracji oraz podczas ważnych uroczystości. Popularność tego przysmaku nie zmalała do dziś – rozata nadal stanowi kulinarny symbol Dubrownika.
Składniki – tajemnica charakterystycznego smaku
Oryginalność i prostota – to najważniejsze cechy rozaty. Podstawę deseru stanowią jajka, mleko, cukier oraz charakterystyczny aromat likieru różanego, znanego lokalnie jako rozalin (rozalin – od słowa “rose”). Często spotyka się też wersje z dodatkiem startej skórki cytrynowej lub pomarańczowej, które podkreślają delikatność deseru.
Najważniejsze składniki Dubrovačke rozaty:
- Jajka – nadają kremowi odpowiedniej konsystencji i lekkości,
- Mleko – zapewnia aksamitną strukturę,
- Cukier – zarówno do przygotowania kremu, jak i karmelu,
- Likier różany – to właśnie on odpowiada za wyjątkowy aromat,
- Wanilia (opcjonalnie) – wzbogaca smak,
- Skórka cytrusów (opcjonalnie) – dodaje świeżości.
Przepis na Dubrovačką rozatę – krok po kroku
Przygotowanie rozaty nie wymaga zaawansowanych umiejętności kulinarnych, jednak warto postępować zgodnie z tradycyjnymi wskazówkami, by deser osiągnął swój pełny smak i strukturę.
Składniki na 6 porcji
- 1 litr mleka
- 8 jajek
- 200 g cukru (plus dodatkowe 100 g do karmelu)
- 1 laska wanilii lub opakowanie cukru wanilinowego
- Skórka z 1 cytryny lub pomarańczy (opcjonalnie)
- 2-3 łyżki likieru różanego (rozalin)
- Szczypta soli
Wykonanie
Krok 1: Karmel
- 100 g cukru wsyp na patelnię i, stale mieszając, podgrzewaj na małym ogniu, aż cukier się rozpuści i nabierze bursztynowego koloru.
- Gorący karmel przelej do formy żaroodpornej lub foremek (ramenek).
Krok 2: Przygotowanie kremu
- W misce ubij jajka z pozostałym cukrem oraz szczyptą soli.
- Dodaj mleko, wanilię, rozalin oraz skórkę cytrusową.
- Całość dobrze wymieszaj, ale nie ubijaj zbyt mocno, by nie napowietrzyć mieszanki.
Krok 3: Pieczenie
- Przelej krem do przygotowanych foremek z karmelem.
- Wstaw do większego naczynia żaroodpornego wypełnionego gorącą wodą (tzw. kąpiel wodna).
- Piecz w piekarniku nagrzanym do 160°C przez około 40–60 minut. Deser powinien być ścięty, ale sprężysty.
Krok 4: Chłodzenie i podanie
- Po upieczeniu wyjmij rozatę z piekarnika i odstaw do wystygnięcia.
- Przełóż do lodówki na kilka godzin (najlepiej na całą noc).
- Przed podaniem delikatnie oddziel brzegi deseru od foremki i odwróć na talerz – karmel utworzy lśniącą polewę.
Sekret smaku – rozalin i regionalne dodatki
Choć przepis na rozatę wydaje się prosty, to właśnie rozalin, czyli likier różany, nadaje temu deserowi niepowtarzalną głębię i zapach. W przeszłości rozpowszechniony był wśród lokalnych rodzin Dubrownika i wytwarzany ze świeżych płatków róży. Dzisiaj można go kupić w lokalnych sklepach z produktami regionalnymi, choć coraz częściej zastępuje się go innymi likierami lub esencją waniliową.
Ciekawostka
Zdarza się, że w niektórych domach do rozaty dodaje się także odrobinę rumu lub amaretto, by podkreślić jej smak. Jednak najwierniejsze tradycji pozostają wersje z rozalinem.
Dubrovačka rozata w podróży – gdzie jej spróbować?
Każda wizyta w Dubrowniku to okazja, by spróbować oryginalnej rozaty w jednej z lokalnych konob (tradycyjnych restauracji) lub kawiarni. Nierzadko spotkamy ten przysmak również w innych częściach Dalmacji, choć to właśnie Dubrownik szczyci się jej autentyczną recepturą.
Najlepsze lokale serwujące rozatę:
- Konoba Dubrava
- Restoran Kopun
- Gradska Kavana Arsenal
- Taj Mahal Dubrownik
Warto zapytać obsługę o pochodzenie rozaty oraz stosowane dodatki, by doświadczyć pełni regionalnego smaku.
Porady dla smakoszy i kucharzy
- Podczas przygotowywania karmelu należy szczególnie uważać, by go nie przypalić – wpłynie to na smak końcowego deseru.
- Rozata najlepiej smakuje dobrze schłodzona, dlatego warto przygotować ją dzień wcześniej.
- Deser można podać z owocami, np. malinami, lub listkami mięty dla dekoracji.
Rozata – słodka pamiątka z Dubrownika
Dubrovačka rozata to nie tylko wyśmienity deser na bazie jajek, mleka i cukru, ale także kulinarna wizytówka Dubrownika i całej południowej Dalmacji. Jej delikatność, kremowa konsystencja oraz subtelny zapach róży sprawiają, że każdy, kto jej spróbuje, na długo zapamięta tę wyjątkową słodycz.
Podróżując po Chorwacji, koniecznie zarezerwujcie czas, by rozsmakować się w tym tradycyjnym przysmaku i spróbować swoich sił w przygotowaniu go w domowej kuchni. Smacznego!