Jak przygotować soparnik – wegetariańska tarta ze szpinakiem i ziołami z regionu Splitu

Soparnik – tradycja i smak Dalmacji

Podróżując po słonecznej Chorwacji, a szczególnie regionie Splitu i wokół gór Kozjak, nie sposób nie natknąć się na soparnik – prostą, a zarazem pełną aromatu tartę. To danie, wpisane na listę dziedzictwa niematerialnego UNESCO, jest doskonałym przykładem lokalnych kulinarnych tradycji, które powstały z prostych i dostępnych składników. Chociaż przez wieki soparnik był często spożywany podczas postnych dni i świąt, dziś stanowi regionalny specjał, którego warto spróbować – lub przygotować samodzielnie!

Poznaj historię, najważniejsze składniki i sposób przygotowania tej wyjątkowej potrawy. Odkryj dalmatyńską kuchnię bez wychodzenia z domu!

Czym jest soparnik?

Soparnik to rodzaj cienkiej, pieczonej tarty z nadzieniem ze świeżego szpinaku, cebuli i ziół, pochodzącej z Dalmacji. Tradycyjnie przygotowywana jest z prostych składników – mąki, wody, oliwy, szpinaku i ziół, bez dodatku jajek czy nabiału. Oryginalnie wypiekano ją na kamiennym blacie pod żarem z drewna, co nadawało charakterystyczny, lekko dymny smak.

To danie idealnie wpisuje się w wegetariańskie trendy i sprawdzi się jako przekąska lub danie główne. Co więcej, soparnik to świetna propozycja na spotkania z rodziną czy przyjaciółmi – prosty skład gwarantuje, że przypadnie do gustu każdemu.

Składniki i przygotowanie ciasta

Składniki na ciasto

• 500 g mąki pszennej (najlepiej typu 500)
• ok. 250 ml letniej wody
• 1 łyżka oliwy z oliwek
• szczypta soli

Przygotowanie ciasta

1. Mieszanie mąki z wodą: Do dużej miski wsyp mąkę i sól. Stopniowo dodawaj letnią wodę, jednocześnie mieszając ciasto ręką lub łyżką.
2. Dodaj oliwę: Gdy ciasto zacznie się formować, dolej oliwę i wyrabiaj jeszcze kilka minut, aż stanie się elastyczne i miękkie.
3. Odpoczynek ciasta: Przykryj ciasto wilgotną ściereczką i pozostaw na ok. 30 minut, aby odpoczęło. W tym czasie możesz przygotować farsz.

Tradycyjny farsz do soparnika

Składniki na farsz

• 500-700 g świeżych liści szpinaku (można użyć młodego szpinaku ogrodowego lub dzikiego)
• 1-2 średnie cebule
• 3-4 ząbki czosnku
• 3-4 łyżki oliwy z oliwek
• garść świeżych ziół: pietruszka, szczypiorek lub koper
• sól i świeżo mielony pieprz do smaku

Przygotowanie nadzienia

1. Mycie szpinaku: Liście szpinaku dokładnie umyj i osusz. Grube łodyżki usuń, jeśli chcesz uzyskać delikatniejsze nadzienie.
2. Cebula i czosnek: Pokrój cebulę w drobną kostkę, czosnek przeciśnij przez praskę lub drobno posiekaj.
3. Mieszanie składników: Wszystkie składniki umieść w dużej misce – szpinak powinien być pocięty na paski (niezbyt drobno). Dodaj cebulę, czosnek, zioła, polej oliwą, dopraw solą oraz pieprzem, i dokładnie wymieszaj dłonią, lekko ugniatając szpinak, aby zmiękł.

Formowanie i pieczenie soparnika

Tworzenie tarty

1. Podzielenie ciasta: Wyrośnięte ciasto podziel na dwie równe części. Każdą rozwałkuj na cienki placek o średnicy 40-45 cm (możesz wykonać mniejszą wersję, jeśli wolisz).
2. Układanie farszu: Jeden placek przełóż na wyłożoną papierem blaszkę, rozłóż równomiernie całość farszu, zostawiając wolny brzeg (ok. 1-2 cm).
3. Przykrycie drugą warstwą: Przykryj drugim plackiem, zlep brzegi, by farsz nie wypłynął. Nakłuj kilkukrotnie powierzchnię widelcem, by podczas pieczenia nie tworzyły się pęcherze powietrza.

Pieczenie

Soparnik najlepiej wychodzi pieczony w bardzo wysokiej temperaturze (250-270°C), przez 10-15 minut, aż delikatnie się zarumieni. Jeśli używasz kamienia do pizzy, umieść tartę bezpośrednio na rozgrzanym kamieniu – wówczas uzyskasz efekt zbliżony do tradycyjnego dalmatyńskiego przygotowania.

Po wyjęciu z piekarnika, całość skrop delikatnie oliwą z oliwek i posyp drobno posiekanym czosnkiem, jeśli lubisz jego wyrazisty smak.

Jak serwować soparnik?

Po lekkim przestudzeniu, pokrój soparnik na kwadratowe lub rombowe kawałki (to typowy sposób podawania w Dalmacji). Idealnie smakuje zarówno na ciepło, jak i na zimno. Soparnik świetnie sprawdzi się jako przekąska na pikniku, dodatek do sałatek, lekkie danie obiadowe lub oryginalna propozycja na imprezowy stół.

Z czym podawać soparnik?

Spróbuj z dodatkiem ajvaru, świeżych warzyw lub nawet odrobiny fety – choć nie jest to tradycyjne, smakowicie podkreśli dalmatyński charakter potrawy. Doskonale komponuje się z białym winem lub domową lemoniadą.

Ciekawostki i wskazówki podróżnicze

Soparnik w regionie Splitu

W Dalmacji soparnik spotkać można głównie w okolicach miejscowości Poljica, nieopodal Splitu. To właśnie tu podtrzymuje się wielowiekową tradycję wypieku tego specjału, a co roku organizowane są festiwale na jego cześć!

Gdzie spróbować oryginału?

Planując wakacje w Chorwacji, koniecznie zaplanuj wizytę w jednej z regionalnych piekarni lub na lokalnym targu w rejonie Splitu. Miejscowi często oferują świeży soparnik w wersji klasycznej lub z drobnymi wariacjami, np. z dodatkiem buraków liściowych.

Podsumowanie

Soparnik to danie o wyjątkowym smaku, prostocie i bogatej tradycji kuchni dalmatyńskiej. Jego przygotowanie nie wymaga szczególnych umiejętności kulinarnych czy trudno dostępnych składników, a smak zadowoli zarówno miłośników kuchni roślinnej, jak i tych, którzy poszukują nowych kulinarnych doświadczeń. To idealna propozycja na spotkanie ze smakami Chorwacji we własnym domu!

Spróbuj przygotować soparnik krok po kroku i delektuj się kawałkiem Dalmacji każdego dnia!

---