Jak zrobić chorwackiego peka – duszone mięso i warzywa pod żeliwną pokrywą

Czym jest chorwacki peka?

Peka to jedno z najpopularniejszych i najbardziej obłędnych smakowo dań kuchni bałkańskiej, zwłaszcza w Chorwacji. Jego esencja tkwi w prostocie składników oraz unikalnym sposobie przyrządzania – mięso oraz warzywa powoli duszą się w żeliwnym naczyniu, szczelnie przykrytym ciężką pokrywą i przysypanym żarem. Taki sposób przygotowania sprawia, że wszystkie składniki zachowują soczystość i aromat, a smaki wzajemnie się przenikają.

Jeśli byłaś lub byłeś na wybrzeżu Adriatyku, zapewne pamiętasz ten niezwykły zapach rozchodzący się z ogrodowych kuchni lub tawern. Przeczytaj, jak samodzielnie przygotować autentycznego peka krok po kroku, nawet jeśli nie masz tradycyjnego pieca ogrodowego.

Składniki na chorwackiego peka

Prawdziwy peka to kwintesencja prostoty. Do jego przygotowania potrzebujesz:

Mięso

Do peka najczęściej wykorzystuje się:

• jagnięcinę (udziec, łopatka, żebra)
• cielęcinę
• kurczaka
• ośmiornicę (w wersji nadmorskiej)

Najbardziej tradycyjnym wyborem jest jagnięcina, jednak wiele osób miesza różne rodzaje mięs dla uzyskania bogatszego smaku.

Warzywa i dodatki

Podstawą są:

• ziemniaki (pokrojone w grube plastry)
• marchewka (w słupki)
• cebula (w piórka)
• papryka (opcjonalnie)
• pomidory (opcjonalnie)
• czosnek
• natka pietruszki
• sól, pieprz, świeże lub suszone zioła (rozmaryn, tymianek, liść laurowy)
• oliwa z oliwek
• białe lub czerwone wino (opcjonalnie)

Sprzęt do przygotowania peka

Niezbędne wyposażenie

Do wykonania prawdziwego peka potrzebne jest specjalne żeliwne (lub gliniane) naczynie z kopulastą pokrywą, zwane właśnie „peka”. Całość ustawia się nad paleniskiem, po czym przykrywa żarem lub gorącymi węglami.

W warunkach domowych możesz użyć grubego żeliwnego garnka lub dużego naczynia do pieczenia z pokrywką, które zmieścisz w piekarniku.

Alternatywy domowe

• naczynie żaroodporne
• garnek rzymski
• żeliwny garnek typu dutch oven

Kluczowa jest szczelna, ciężka pokrywa i wolne, długie duszenie.

Jak zrobić chorwackiego peka – Krok po kroku

1. Przygotowanie składników

Dokładnie oczyść i pokrój mięso na większe kawałki. Oprósz solą, pieprzem oraz ziołami – możesz zostawić je w marynacie przez 1-2 godziny w lodówce. Warzywa umyj, obierz i pokrój: ziemniaki na grube plastry, marchewki w słupki, cebulę w pióra, czosnek (kilka ząbków) rozgnieć płasko nożem.

2. Układanie w naczyniu

W naczyniu na dnie rozłóż warstwę ziemniaków, posyp odrobiną soli, połóż warstwę mięsa, cebuli, czosnku i marchewki. Warstwy możesz powtórzyć, tak by wierzch stanowiło mięso przykryte ziemniakami – dzięki temu warzywa wchłoną wszystkie smaki. Każdą warstwę delikatnie dopraw ziołami, posyp pietruszką i skrop oliwą.

3. Dodanie płynów

Do naczynia możesz dodać około 150–200 ml białego lub czerwonego wina dla aromatu oraz szklankę wody lub bulionu. To zapewni odpowiednią wilgotność podczas duszenia.

4. Duszenie pod żeliwną pokrywą

Przykryj naczynie żeliwną pokrywą. W wersji tradycyjnej całość przykrywa się żarem i węglami i zostawia na wolnym ogniu na 1,5–3 godziny (w zależności od rodzaju mięsa i jego wielkości). W domowym piekarniku ustaw temperaturę na 180°C (góra-dół, bez termoobiegu) i piecz minimum 2 godziny.

Jak poznać, że peka jest gotowy?

Mięso powinno być miękkie, rozpływające się w ustach, a ziemniaki delikatne i aromatyczne. Jeśli w naczyniu wyparowało zbyt dużo płynu, podlej danie wodą podczas pieczenia.

5. Wykończenie i serwowanie

Na ostatnie 15 minut pieczenia możesz odkryć pokrywę, by ziemniaki lekko się przyrumieniły. Gotowe danie posyp świeżą natką pietruszki i odrobiną oliwy. Podawaj na dużym, wspólnym półmisku.

Chorwackie tradycje, smak i atmosfera

Dlaczego warto spróbować lub przygotować peka?

Peka to coś więcej niż danie – to rytuał spotkań w gronie rodziny i przyjaciół. Długie czekanie, rozmowy podczas duszenia potrawy, a potem wspólne biesiadowanie, przywołują ducha Dalmacji. Aromat peka unosi się nad domem, zapraszając do środka miłośników dobrego jedzenia.

Jeśli chcesz poczuć autentyczny smak Chorwacji, przygotuj peka podczas rodzinnego spotkania lub letniego ogniska – smak mięsa, warzyw i ziół zachwyci każdego!

Kluczowe wskazówki – jak zrobić peka idealnego?

• Nie spiesz się! Sekret tkwi w powolnym duszeniu pod szczelną pokrywą.
• Eksperymentuj z rodzajem mięsa: jagnięcina, wieprzowina, kurczak, ale także ośmiornica!
• Dodaj gałązkę rozmarynu lub listki laurowe dla mocniejszego aromatu.
• Pamiętaj o obracaniu naczynia podczas duszenia (co 30 minut) – dzięki temu mięso będzie równomiernie miękkie.
• Wybieraj młode ziemniaki i świeże warzywa o niezbyt mocnym smaku.

Podsumowanie

Przygotowanie peka w domowych warunkach to szansa na kulinarną podróż do słonecznej Chorwacji. Ta prosta, lecz wyjątkowa potrawa pozwoli poczuć atmosferę dalmatyńskiej biesiady, nawet jeśli nie masz pod ręką tradycyjnego pieca. Warto choć raz spróbować przyrządzić peka według tego przepisu – zachwycisz nie tylko siebie, ale i swoich bliskich!

Smacznego i sretan tek!