Janjetina ispod peke – pieczona jagnięcina po chorwacku na wyjątkowe okazje
Tradycja, smak i atmosfera Bałkanów
Chorwacka kuchnia zdobywa coraz większą popularność wśród smakoszy, którzy szukają niebanalnych doznań kulinarnych. Wśród najważniejszych dań tego regionu znajduje się janjetina ispod peke, czyli jagnięcina pieczona pod pękiem – żeliwną lub glinianą pokrywą szczelnie przykrywającą danie podczas powolnego pieczenia w rozżarzonym węglu. To potrawa, która łączy pokolenia i tworzy niezapomnianą atmosferę podczas świąt, wesel czy rodzinnych spotkań.
Czym jest „ispod peke”?
Technika pieczenia z historią
„Peka” to specjalna kopuła wykonana z żeliwa lub gliny, która pozwala piec mięso i warzywa bezpośrednio nad żarem. Technika ta sięga starożytnych czasów, kiedy to używano naturalnych materiałów do przygotowywania potraw na otwartym ogniu. Dziś to jeden z najbardziej cenionych sposobów przyrządzania dań na Bałkanach, szczególnie w nadmorskich i wiejskich regionach Chorwacji.
Janjetina – wybór odpowiedniego mięsa
Podstawą potrawy jest wysokiej jakości mięso jagnięce. Najlepiej wykorzystać młodą jagnięcinę, która po kilku godzinach pieczenia pod peką zyskuje wyjątkową miękkość i bogaty aromat. Oprócz mięsa do dania dodaje się najczęściej ziemniaki, cebulę, marchew, czosnek oraz świeże zioła, które podkreślają śródziemnomorski charakter potrawy.
Janjetina ispod peke krok po kroku
Składniki
Aby przygotować tradycyjną janjetinę ispod peke dla 6 osób, potrzebujesz:
- ok. 2,5–3 kg jagnięciny z kością (najlepiej łopatka lub udziec)
- 1,5 kg ziemniaków
- 3 duże cebule
- 3–4 marchewki
- główka czosnku
- 2 papryki (opcjonalnie)
- świeży rozmaryn, tymianek i liść laurowy
- 150 ml oliwy z oliwek
- sól i świeżo mielony pieprz
- odrobina białego wina (opcjonalnie)
Przygotowania
1. Mięso i warzywa
Mięso jagnięce dokładnie opłucz i pokrój na duże kawałki. Warzywa obierz, ziemniaki i marchew pokrój w grube plastry, cebulę w piórka. Całość przypraw solą, pieprzem oraz posiekanymi ziołami, a następnie natrzyj oliwą z oliwek.
2. Układanie składników pod peką
Na dnie naczynia ułóż część warzyw, na nich rozmieść kawałki jagnięciny, a całość przykryj pozostałymi warzywami. Opcjonalnie wszystko możesz skropić niewielką ilością białego wina, które doda głębi smaku. Wokół peki rozkłada się żarzące węgle, które zapewniają równomierną temperaturę przez kilka godzin pieczenia.
3. Pieczenie – harmonia smaku i cierpliwości
Pieczona jagnięcina powinna spędzić pod peką 2–3 godziny w umiarkowanej temperaturze, co pozwala zachować soczystość mięsa i niepowtarzalny aromat. Co jakiś czas warto delikatnie przemieszać warzywa, aby równomiernie nasiąkały sokami z mięsa.
4. Serwowanie
Po upieczeniu danie nabiera złocistej barwy i niezwykłego aromatu, któremu trudno się oprzeć. Tradycyjnie janjetinę ispod peke podaje się z chrupiącym pieczywem, sałatką z pomidorów lub świeżych ogórków oraz lekkim białym winem.
Janjetina ispod peke – danie na wyjątkowe okazje
Symbol gościnności i świętowania
W Chorwacji janjetina ispod peke to nie tylko potrawa – to element kultury, rytuał ucztowania oraz symbol radości i gościnności. Nierzadko jej przygotowanie skupia całą rodzinę lub przyjaciół wokół ogniska, przy dźwiękach śpiewu i rozmowach do późnych godzin wieczornych.
Gdzie spróbować janjetiny ispod peke?
Wybierając się do Chorwacji, szczególnie do Dalmacji, warto poszukać lokalnych konob, gdzie danie to pojawia się w menu na specjalne zamówienie. Gospodarze chętnie dzielą się swoją wiedzą i często umożliwiają gościom obserwowanie procesu pieczenia. Prawdziwa janjetina ispod peke smakuje najlepiej nad brzegiem morza, ze świeżym powietrzem i widokiem na góry.
Praktyczne wskazówki dla miłośników kuchni
- Do przygotowania janjetiny ispod peke możesz użyć specjalnych naczyń ogrodowych lub żeliwnego garnka z przykrywką w domowych warunkach (np. w piekarniku), choć autentyczny smak uzyskasz tylko dzięki tradycyjnemu pieczeniu na węglach.
- Wybierając jagnięcinę, szukaj młodego, różowego mięsa o delikatnym zapachu – starsza jagnięcina może być zbyt intensywna w smaku.
- Dodatek świeżych ziół jest kluczem do uzyskania śródziemnomorskiego charakteru potrawy.
Podsumowanie
Janjetina ispod peke to więcej niż tylko danie – to prawdziwe święto smaków, tradycji i wspólnych chwil. Ten niezwykły sposób pieczenia uwydatnia walory jagnięciny, czyniąc z niej centralny punkt każdej uroczystości. Jeśli pragniesz przenieść się na chwilę na chorwackie wybrzeże, spróbuj przyrządzić janjetinę ispod peke w domowym zaciszu lub podczas wakacyjnego pobytu nad Adriatykiem – na pewno nie pożałujesz tego wyboru!