Kroštule i fritule – przepis na najpopularniejsze chorwackie słodkie przekąski z ciasta smażonego

Chorwackie słodycze – smak tradycji i słońca

Chorwacja kojarzy nam się zwykle z pięknymi plażami, malowniczym wybrzeżem Adriatyku i świetną kuchnią śródziemnomorską. Jednak ten kraj ma również do zaoferowania wyjątkowe, tradycyjne słodkości, które zachwycają nie tylko turystów, ale i lokalnych mieszkańców. Wśród najpopularniejszych wypieków królują kroštule i fritule – smażone przekąski, których nie może zabraknąć podczas świąt, festynów, a nawet zwykłego, rodzinnego spotkania.

Kroštule – chrupiące wstążki z wybrzeża Dalmacji

Kroštule to kruche, delikatne ciastka smażone na głębokim tłuszczu, tradycyjnie podawane w Dalmacji i na Istrii. Ich forma przypomina wstążki, kokardki lub fantazyjne kształty powstałe przez skręcanie ciasta. Według legend przepis na nie przywędrował na chorwackie wybrzeże ze słonecznej Italii, gdzie podobne słodkości znane są jako chiacchiere czy frappe.

Składniki na kroštule

• 250 g mąki pszennej
• 2 żółtka
• 2-3 łyżki cukru pudru
• 50 g masła (rozpuszczonego)
• 2 łyżki śmietany lub jogurtu naturalnego
• 1 łyżka spirytusu lub rumu (opcjonalnie)
• Skórka otarta z 1 cytryny lub pomarańczy
• Szczypta soli
• Olej roślinny do smażenia
• Cukier puder do posypania

Przygotowanie kroštuli krok po kroku

1. Wyrabianie ciasta
   Wymieszaj mąkę, cukier puder, szczyptę soli oraz startą skórkę z cytrusów. Dodaj żółtka, śmietanę, rozpuszczone masło oraz alkohol. Wyrób elastyczne, gładkie ciasto. Jeśli jest zbyt suche, dolej odrobinę mleka lub wody.

2. Wałkowanie i formowanie
   Rozwałkuj ciasto bardzo cienko – najlepiej na grubość ok. 2 mm. Pokrój na paski o szerokości 2-3 cm i długości ok. 10-12 cm. Każdy pasek przekrój w środku i przewlecz jeden koniec przez otwór, tworząc charakterystyczny skręt.

3. Smażenie
   W garnku lub na patelni rozgrzej sporą ilość oleju. Wkładaj kroštule partiami i smaż na złoty kolor przez ok. 1-2 minuty z każdej strony.

4. Podawanie
   Odsącz na papierowych ręcznikach z nadmiaru tłuszczu, a jeszcze ciepłe ciastka posyp osyp obficie cukrem pudrem.

Fritule – małe pączki pełne aromatu

Fritule to niewielkie kulki z ciasta drożdżowego, smażone w głębokim tłuszczu, przypominające miniaturowe pączki. Są popularne szczególnie w okresie Bożego Narodzenia i karnawału, lecz można je spotkać niemal przez cały rok na chorwackim wybrzeżu. Od klasycznych pączków różni je nie tylko rozmiar – często wzbogacane są śródziemnomorskimi dodatkami jak rodzynki, skórka cytrusowa czy wino.

Składniki na fritule

• 250 g mąki pszennej
• 2 jajka
• 2 łyżki cukru
• 1 opakowanie cukru waniliowego
• 100 ml jogurtu naturalnego lub kwaśnej śmietany
• 100 ml mleka
• 1 łyżka alkoholu (np. rum, rakija, brandy)
• ½ opakowania proszku do pieczenia
• Garść rodzynek
• Szczypta soli
• Tarta skórka z 1 cytryny lub pomarańczy
• Olej do smażenia
• Cukier puder do posypania

Jak przygotować fritule?

1. Przygotowanie masy
   Utrzyj jajka z cukrem i cukrem waniliowym na puszystą masę. Następnie stopniowo dodawaj jogurt, mleko oraz alkohol, cały czas mieszając.

2. Łączenie składników
   W innym naczyniu połącz mąkę z proszkiem do pieczenia i szczyptą soli. Składniki suche wsypuj partiami do masy jajecznej, mieszając tylko do połączenia składników. Dodaj rodzynki i skórkę z cytryny.

3. Smażenie
   Rozgrzej olej do 170–175°C. Łyżką nakładaj małe porcje ciasta, smażąc je ze wszystkich stron na złoty kolor. Fritule obracają się w tłuszczu same, ale możesz im pomóc widelcem, by równomiernie się przyrumieniły.

4. Wykończenie
   Odsącz na papierowym ręczniku i posyp obficie cukrem pudrem lub, wedle uznania, cynamonem.

Porady i sekrety udanych chorwackich smakołyków

Wybór tłuszczu

Do smażenia kroštuli i frituli najlepiej używać oleju o wysokiej temperaturze dymienia, np. słonecznikowego lub rzepakowego. Dzięki temu smakołyki nie będą przesiąkały niepotrzebnym tłuszczem i zachowają chrupkość.

Wariacje smakowe

Oba przepisy możesz wzbogacić, dodając do kroštuli kroplę likieru pomarańczowego lub rumu, a fritule przyprawiając odrobiną cynamonu, gałki muszkatołowej czy otartych migdałów. Niektórzy sięgają też po kawałki jabłek czy starą, rodzinną recepturę na domowy aromatyzowany cukier.

Podawanie i przechowywanie

Kroštule najlepiej smakują tego samego dnia, kiedy są jeszcze świeże i chrupiące. Przechowuj je w szczelnym pojemniku, by nie traciły tekstury. Fritule można serwować jeszcze lekko ciepłe, posypane cukrem pudrem lub polane roztopioną czekoladą. Świetnie komponują się z filiżanką mocnej kawy lub kieliszkiem wina deserowego.

Chorwacja na talerzu – słodka podróż bez biletu

Smażone przekąski z ciasta to kwintesencja radości i beztroski południa Europy. Kroštule i fritule są doskonałym przykładem, jak proste składniki można zamienić w niezwykły przysmak, który kojarzy się z wakacjami i rodzinnym świętowaniem. Warto wypróbować te przepisy we własnej kuchni – gwarantują kulinarną podróż do serca Chorwacji, na co dzień i od święta!