Przepis na soparnik – tradycyjny, wegetariański placek z Dalmacji
Soparnik – aromatyczny placek z historią
Soparnik to jedno z najbardziej charakterystycznych dań Dalmacji, regionu Chorwacji rozciągającego się wzdłuż malowniczych wybrzeży Adriatyku. Ten prosty, wegetariański placek na długo przed pojawieniem się pizzy gościł na stołach chorwackich rodzin i do dziś uchodzi za prawdziwy kulinarny skarb. Jego niepowtarzalny smak i aromat przenoszą zmysły prosto na słoneczne ścieżki i do kamiennych domów Dalmacji.
Krótkie wprowadzenie do kuchni dalmackiej
Kuchnia Dalmacji to połączenie śródziemnomorskiej lekkości z bogactwem lokalnych składników. Oliwa z oliwek, dzikie rośliny (zwane tutaj „blitva”) oraz czosnek to jej nieodzowne elementy. Soparnik, znany też jako soparnik poljički lub soparnjak, wpisany został na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO, co czyni go wyjątkowo cennym daniem zarówno pod względem kulturowym, jak i smakowym.
Składniki potrzebne do przygotowania soparnika
Choć soparnik powstał z prostych, sezonowych produktów, właśnie w tej prostocie tkwi jego siła! Przepis nie wymaga egzotycznych składników – to, co najważniejsze, to jakość i świeżość używanych roślin.
Lista podstawowych składników
- 500 g świeżych liści blitwy (szpinaku lub boćwiny, jeśli nie ma dostępu do blitwy)
- 500 g mąki pszennej
- około 250 ml letniej wody
- 1 płaska łyżeczka soli
- 3-4 ząbki czosnku
- 3-4 łyżki oliwy z oliwek extra virgin
- natka pietruszki (opcjonalnie)
- mąka do podsypania podczas wałkowania
Blitva – serce i dusza soparnika
Blitva, czyli botwina bądź szpinak liściowy, to jedno z podstawowych warzyw regionu Dalmacji. Jeśli nie znajdziesz jej w pobliskim sklepie, szpinak lub liście młodej buraczanej naci będą odpowiednim zamiennikiem. Kluczowe jest, aby liście były świeże i chrupiące.
Krok po kroku: Jak zrobić soparnik w domu
Przygotowanie soparnika nie jest trudne, wymaga jednak nieco cierpliwości i dokładności. To potrawa, którą warto przygotować wspólnie z rodziną lub przyjaciółmi, wtedy cały proces nabiera wyjątkowego charakteru.
Krok 1: Przygotowanie ciasta
- W dużej misce umieść mąkę i sól. Stopniowo dodawaj letnią wodę, mieszając składniki.
- Kiedy masa zacznie się łączyć, zacznij wyrabiać ciasto ręką, aż będzie sprężyste i elastyczne. Powinno być miękkie, ale nie klejące się do dłoni.
- Gotowe ciasto przykryj ściereczką i odstaw na 20–30 minut.
Krok 2: Przygotowanie farszu
- Liście blitwy dokładnie umyj, osusz i posiekaj na drobno (usuwając zgrubiałe łodygi).
- Przełóż warzywa do dużej miski, posyp delikatnie solą i dokładnie wymieszaj dłonią – to sprawi, że liście nieco zmiękną.
- Dodaj drobno posiekany czosnek, posiekaną natkę pietruszki (opcjonalnie) oraz 2–3 łyżki oliwy z oliwek. Wszystko wymieszaj.
Krok 3: Formowanie i nadziewanie placka
- Ciasto podziel na dwie równe części. Każdą rozwałkuj cienko na okrąg o średnicy 35–40 cm (najlepiej używając do tego mąki do podsypania).
- Jeden placek ułóż na blasze wyłożonej papierem do pieczenia.
- Rozłóż na nim równomiernie farsz z blitwy, zostawiając ok. 2 cm wolnego brzegu.
- Przykryj drugim, równie cienkim plackiem ciasta, brzegi dokładnie zlep, aby farsz nie wydostał się na zewnątrz.
Krok 4: Pieczenie
- Tradycyjny soparnik piecze się w piecu opalanym drewnem, posypanym gorącym popiołem – w warunkach domowych najlepiej sprawdzi się dobrze rozgrzany piekarnik.
- Piecz placek w temperaturze 220°C przez około 20–25 minut, aż ciasto lekko się zarumieni.
- Po wyjęciu gorącego placka, od razu posmaruj jego wierzch oliwą z oliwek.
Krok 5: Podanie
Pokrój soparnik na trójkąty lub kwadraty. Podawaj go na ciepło lub w temperaturze pokojowej – świetnie smakuje z dodatkiem jogurtu naturalnego lub domowej lemoniady.
Soparnik – danie nie tylko na wyjątkowe okazje
Długi czas soparnik był przygotowywany przede wszystkim podczas ważnych rodzinnych uroczystości: wesel, świąt i lokalnych festiwali. Dziś coraz częściej pojawia się jako tradycyjna przekąska podczas spotkań towarzyskich lub jako danie główne na letnich stołach.
Zalety soparnika
- Wegetariańskie i lekkostrawne – idealne danie dla osób dbających o linię.
- Szybkie i proste w przygotowaniu – szczególnie jeżeli mamy przygotowane wcześniej ciasto.
- Zdrowe i bogate w witaminy – blitva oraz świeży czosnek dostarczają wielu cennych składników odżywczych.
Ciekawostki na temat soparnika
- Podczas lokalnych festiwali w Chorwacji odbywają się konkursy na najlepszego soparnika – każda rodzina ma swój sekretny sposób przygotowania placka.
- Klasyczny soparnik serwuje się posmarowany oliwą z oliwek oraz czasami posypany świeżym czosnkiem.
Podsumowanie
Soparnik to coś więcej niż tylko placek – to smak dalmackiego lata, tradycji i rodzinnych spotkań. Choć jego przepis jest niezwykle prosty, efekt potrafi zachwycić nawet najbardziej wymagających smakoszy. Przygotuj soparnik w swojej kuchni, poznaj smaki Dalmacji i podziel się nimi z bliskimi. Smacznego!