Przepis na zapečeni grah – chorwacka zapiekanka z fasoli idealna na rodzinny obiad
Zapečeni grah – kwintesencja chorwackiej kuchni domowej
Zapečeni grah to jedno z najpopularniejszych dań kuchni bałkańskiej i prawdziwa wizytówka chorwackiej tradycji kulinarnej. Ta aromatyczna zapiekanka z fasoli to sycące i rozgrzewające danie, które doskonale sprawdzi się podczas rodzinnych obiadów, spotkań z przyjaciółmi lub chłodniejszych dni, gdy potrzebujemy czegoś wyjątkowo pożywnego. W tym artykule znajdziesz szczegółowy przepis na idealny zapečeni grah, opis składników, kroki przygotowania oraz porady, jak urozmaicić to danie zgodnie z własnymi upodobaniami.
Historia i pochodzenie zapečeni grah
Zapečeni grah, nazywany także pieczoną fasolą po chorwacku, to danie o długiej historii, które wywodzi się z codziennej kuchni pasterzy, rolników i robotników Bałkanów. Prosta receptura bazująca na tanich, łatwo dostępnych składnikach, takich jak biała fasola, cebula, czosnek czy domowa kiełbasa, sprawiła, że zapiekanka ta zadomowiła się zarówno na wiejskich stołach, jak i w miejskich kuchniach.
Składniki potrzebne do przygotowania zapečeni grah
Podstawą tradycyjnego zapečeni grah jest biała fasola, lecz sprawdzą się także inne jej rodzaje, np. fasola jaś czy pinto. Poza nią danie wzbogacają warzywa oraz aromatyczne, wędzone mięsa i przyprawy.
Lista składników na 4–6 osób:
- 500 g suchej białej fasoli
- 250 g wędzonej kiełbasy (np. chorwackiej, wiejskiej, ale może być też śląska lub dębicka)
- 150 g wędzonego boczku
- 2 duże cebule
- 3 ząbki czosnku
- 2 średnie marchewki
- 2 liście laurowe
- 5 ziarenek ziela angielskiego
- 2 łyżeczki słodkiej papryki w proszku
- 2 łyżki koncentratu pomidorowego
- 3 łyżki oleju lub smalcu
- 1 litr bulionu lub wody
- Sól i świeżo mielony pieprz według uznania
- Opcjonalnie: natka pietruszki do podania
Składniki alternatywne i dodatki
Część chorwackich przepisów przewiduje dodatek innych warzyw (seler, papryka) czy przypraw (ostra papryka, kminek). Gospodarze często wzbogacają zapiekankę plasterkami ziemniaków lub mieszają kilka rodzajów kiełbasy.
Przygotowanie zapečeni grah krok po kroku
Jak odpowiednio przygotować fasolę
- Namoczenie: Fasolę opłucz na sicie, a następnie zalej zimną wodą i pozostaw na noc (minimum 8 godzin).
- Gotowanie: Odlej wodę z moczenia, zalej świeżą, zagotuj i gotuj 15 minut. Odcedź – to pomaga wyeliminować substancje powodujące wzdęcia.
- Ponowne gotowanie: Zalej ponownie wodą lub bulionem, dodaj liście laurowe, ziele angielskie i gotuj do półmiękkości (ok. 40 minut).
Przygotowanie bazy smakowej
- Na dużej patelni rozgrzej olej lub smalec. Pokrój cebulę w kostkę i podsmaż na złoty kolor.
- Dodaj drobno posiekany czosnek i pokrojoną w półplasterki marchew. Smaż całość przez kilka minut.
- Boczek pokrój w paski, a kiełbasę w plasterki – dodaj do warzyw i smaż, aż wypuszczą aromat oraz lekko się przyrumienią.
Połączenie składników i doprawienie
- Dodaj paprykę w proszku oraz koncentrat pomidorowy, dokładnie wymieszaj i smaż jeszcze chwilę.
- Połącz podsmażone składniki z ugotowaną fasolą. Dopraw solą i pieprzem.
- Całość wymieszaj i przełóż do głębokiej brytfanny lub żaroodpornego naczynia.
Pieczenie zapiekanki
- Nagrzej piekarnik do 180°C.
- Jeśli masa jest zbyt sucha, dolej trochę bulionu – zapiekanka powinna być wilgotna, nie płynna.
- Piecz przez 45–60 minut bez przykrycia. Jeśli na wierzchu utworzy się chrupiąca skórka, danie jest gotowe do podania.
Rada:
Jeśli chcesz, aby zapiekanka miała intensywniejszy smak i więcej zrumienionych kawałków mięsa, na 10–15 minut przed końcem pieczenia możesz odkryć naczynie lub ustawić funkcję grill.
Z czym podawać zapečeni grah?
Zapečeni grah najlepiej smakuje podany z chrupiącą bagietką, wiejskim chlebem lub świeżym pieczywem. Doskonale komponuje się z surówką ze świeżych warzyw lub ogórkiem kiszonym. W Chorwacji popularnym dodatkiem bywa także klasyczna sałatka szopska albo młode cebulki.
Porady i warianty dania
Wersja bezmięsna
Jeśli zależy Ci na wegetariańskiej wersji tej zapiekanki, pomiń kiełbasę i boczek. Dla uzyskania głębi smaku możesz użyć wędzonej papryki i wzbogacić warzywną bazę o pokrojone pomidory oraz paprykę.
Jak przechowywać zapečeni grah?
Zapiekanka smakuje wyśmienicie także po odgrzaniu, a niektórzy twierdzą, że nawet lepsza jest dnia następnego. Można ją przechowywać w lodówce do 3 dni lub zamrozić w porcjach, by cieszyć się szybkim obiadem w innym terminie.
Dlaczego warto wypróbować zapečeni grah?
To danie to nie tylko smakowity posiłek, ale również sposób na wspólne spędzenie czasu. Prostota przygotowania, możliwość modyfikacji składników i pewność, że nasyci nawet największych głodomorów sprawiają, że zapiekanka z fasoli to prawdziwy hit rodzinnych obiadów. Zainspiruj się chorwacką tradycją i wzbogacaj swoje codzienne menu o nowe, rozgrzewające smaki!
Podsumowanie
Zapečeni grah to doskonały wybór na sycący i smaczny rodzinny obiad. Aromatyczne połączenie fasoli, wędzonych mięs i warzyw zachwyci wszystkich domowników, niezależnie od wieku. Dzięki temu przepisowi możesz łatwo przenieść atmosferę chorwackiego stołu do swojej kuchni i wspólnie cieszyć się domowym jedzeniem o głębokim, niepowtarzalnym smaku!