Soparnik – jak zrobić tradycyjne dalmatyńskie ciasto z botwiną i cebulą?

Kuchnia, Przepisy
Treść strony

Czym jest soparnik?

Soparnik to jedno z najbardziej charakterystycznych dań kuchni dalmatyńskiej, na które chętnie decydują się zarówno mieszkańcy, jak i turyści odwiedzający wybrzeże Chorwacji. To proste, ale niepowtarzalne ciasto wypełnione botwiną oraz cebulą, które urzeka tradycyjną recepturą i autentycznym smakiem. Soparnik wywodzi się z regionu Poljica (pomiędzy Splitem a Omišem), gdzie dawniej był wypiekany głównie w czasie postu, dziś natomiast stał się kulinarnym symbolem chorwackiej tożsamości.

Składniki na soparnik

Przygotowanie soparnika nie wymaga trudno dostępnych składników. Oto, co będzie potrzebne, by przygotować to tradycyjne dalmatyńskie ciasto:

  • Na ciasto:

    • 500 g mąki pszennej
    • ok. 250 ml ciepłej wody
    • 3 łyżki oliwy z oliwek
    • szczypta soli

  • Na farsz:

    • 400 g świeżej botwiny (lub młodych liści buraka ćwikłowego)
    • 1 duża cebula
    • 3-4 ząbki czosnku (opcjonalnie)
    • pęczek świeżej pietruszki
    • 4 łyżki oliwy z oliwek
    • sól i pieprz

  • Do posmarowania po upieczeniu:

    • 2 łyżki oliwy z oliwek
    • 1 ząbek czosnku (do natarcia)

Wskazówka do farszu

W oryginalnej, dalmatyńskiej wersji soparnika używa się lokalnych odmian buraka liściowego, ale bez problemu można zastąpić je polską botwiną lub liśćmi młodego szpinaku.

Soparnik – krok po kroku

Przygotowanie ciasta

  1. Wyrobienie ciasta:
    Do miski wsyp mąkę, dodaj sól, oliwę i powoli wlewaj ciepłą wodę. Zacznij wyrabiać do momentu, aż ciasto stanie się gładkie i elastyczne. W razie potrzeby dosyp trochę mąki lub dolej odrobinę wody.

  2. Odpoczynek ciasta:
    Odstaw ciasto pod przykryciem na minimum 30 minut, by stało się jeszcze bardziej plastyczne.

Przygotowanie farszu

  1. Przygotowanie botwiny:
    Liście dokładnie opłucz, osusz i drobno posiekaj.

  2. Cebula i zioła:
    Cebulę oraz pietruszkę drobno pokrój. Jeśli lubisz czosnek, posiekaj go bardzo drobno.

  3. Wymieszanie składników:
    Wszystko razem połącz w misce, dodaj oliwę z oliwek, dopraw solą i pieprzem. Farsz powinien być wilgotny, ale nie zbyt mokry – dzięki temu ciasto nie rozmoknie podczas pieczenia.

Formowanie i pieczenie soparnika

  1. Podział ciasta:
    Podziel ciasto na dwie równe części.

  2. Wałkowanie:
    Każdą część rozwałkuj na cienki, okrągły placek (średnica ok. 35-40 cm). Lepiej, by ciasto było bardzo cienkie – to sekret chrupiącego efektu końcowego.

  3. Nadziewanie:
    Rozłóż przygotowany farsz na jednym placku zostawiając ok. 2 cm „wolnej” przestrzeni przy brzegu.

  4. Przykrycie i zalepienie:
    Przykryj drugą warstwą ciasta, sklejam brzegi, delikatnie zawijając węższy kawałek pod spód i dociskając.

  5. Nakłucie ciasta:
    Ponakłuwaj placek w kilku miejscach widelcem – pozwoli to odparować wilgoci i zapobiegnie nadmiernemu podniesieniu ciasta.

  6. Pieczenie:
    Piecz w piekarniku nagrzanym do 220°C przez ok. 20-25 minut, aż ciasto będzie złociste i chrupkie.

Wykończenie

Jeszcze gorącego soparnika natrzyj oliwą wymieszaną z roztartym czosnkiem. Pokrój na prostokąty lub romby i podawaj na ciepło – najlepiej smakuje świeżo po upieczeniu.

Historia i tradycja soparnika

Kulisy powstania dania

Danie to narodziło się w czasach, gdy mięso i inne luksusowe produkty były trudnodostępne. Rolnicy z Dalmacji wykorzystywali sezonowe, łatwo dostępne warzywa nadziewając nimi cienkie placki z prostego ciasta. Dawniej soparnik pieczono na żarze, przykryty blachą i popiołem – dziś tę samą atmosferę można odtworzyć w domowym piekarniku.

Soparnik w kulturze dalmatyńskiej

Dziś soparnik stanowi nieodłączny element lokalnych świąt, jarmarków i festynów, a jego receptury pilnie strzeże się w rodzinnych domach. W 2016 roku soparnik z Poljica został oficjalnie wpisany na listę chronionych produktów o oznaczeniu geograficznym w Unii Europejskiej.

Porady i wariacje

Czym zastąpić botwinę?

W sezonie zimowym, gdy trudno o świeżą botwinę, do farszu soparnika można wykorzystać młody szpinak, liście buraka mangolda lub nawet dobrze odsączony jarmuż.

Soparnik na różne okazje

Soparnik sprawdza się zarówno jako pożywna przekąska, samodzielny obiad, jak i podwieczorek do podzielenia się z rodziną. Wyśmienicie smakuje również na zimno – pokrojony w kostkę może być ciekawym akcentem na pikniku lub w lunchboxie.

Podsumowanie

Soparnik to tradycyjne dalmatyńskie ciasto, które zachwyca prostotą przygotowania i niezwykłym aromatem. Dzięki temu przepisowi możesz wprowadzić do swojej kuchni autentyczny smak wybrzeża Chorwacji i zaskoczyć bliskich wyśmienitą przekąską rodem z Bałkanów. Smacznego!